Holandia

a) Etapy

Każde dziecko obowiązkowo uczęszcza do szkoły w pełnym wymiarze od pierwszego szkolnego dnia miesiąca następującego po jego piątych urodzinach. Dzieci muszą kształcić się w szkole w pełnym wymiarze przez 12 pełnych lat szkolnych i w każdym przypadku do końca roku szkolnego, w którym kończą 16 lat.

Następnie młodzież w wieku do lat 18-tu obowiązkowo kontynuuje naukę do czasu otrzymania podstawowych kwalifikacji (HAVO, VWO lub certyfikat drugiego poziomu MBO - kwalifikacje na poziomie ISCED 3). To rozwiązanie powinno do 2012 roku zapewnić spadek przedwczesnego kończenia edukacji o 50% w stosunku do roku 2002. Młodzi ludzie powinni uczęszczać do placówek oferujących kursy zapewniające powyższe kwalifikacje co najmniej dwa razy w tygodniu. Ci, którzy odbywają kształcenie praktyczne na podstawie odpowiedniej umowy w określonym sektorze zatrudnienia, uczęszczają na zajęcia raz w tygodniu w ramach urlopu szkoleniowego i pracują w pozostałe dni tygodnia.

Kształcenie obowiązkowe do wieku 16 lat jest bezpłatne.

b) Kryteria przyjęć

• Szkoła podstawowa:

• Do szkoły podstawowej przyjmuje się dzieci w wieku co najmniej 4 lat.

• Szkoła średnia

• Do szkoły średniej przyjmuje się uczniów po ukończeniu szkoły podstawowej lub specjalnej szkoły podstawowej, na ogół w wieku 12 lat.

• Decyzje w sprawie przyjęcia do szkoły VMBO, HAVO lub VWO podejmuje organ prowadzący (zarząd szkoły), który może powołać komisję rekrutacyjną, aby podejmowała takie decyzje w jego imieniu. Komisja rekrutacyjna składa się z dyrektora i jednego lub kilku nauczycieli z danej szkoły. W jej skład mogą także wchodzić dyrektorzy i nauczyciele ze szkół podstawowych. Dyrektor szkoły podstawowej ucznia ma obowiązek przygotować raport oceniający jego zdolności do nauki i poziom osiągnięć.

• Rekrutacja do szkół VMBO, HAVO i VWO odbywa się na podstawie oceny predyspozycji uczniów. W tym celu najczęściej w ostatniej klasie szkoły podstawowej, przeprowadza się centralnie opracowane egzaminy, które pozwalają ocenić poziom wiedzy i umiejętności uczniów.

• Szkolenie praktyczne jest przeznaczone dla uczniów potrzebujących dodatkowego wsparcia ze względu na zaległości bądź problemy związane z wyborem ścieżki kształcenia. Uczniowie tej kategorii, którzy podążają jedną ze ścieżek kształcenia, często w połączeniu ze wsparciem w nauce (leerwegondersteunend onderwijs), nie otrzymują dyplomu VMBO. Szkolenie praktyczne przygotowuje tych uczniów do zatrudnienia na regionalnym rynku pracy poniżej poziomu szkolenia na poziom asystencki.

Każdego roku Narodowy Instytut Pomiarów Kształcenia (CITO) publikuje test osiągnięć uczniów kończących szkołę podstawową, który jest używany przez ponad 85 % holenderskich szkół podstawowych (2008 rok). Szkoły podstawowe doradzają rodzicom, który typ szkoły będzie odpowiedni dla ich dziecka na podstawie wyników testu CITO, osiągnięć szkolnych, zainteresowań i motywacji ucznia.

c) Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć

Rok szkolny trwa co najmniej 200 dni od sierpnia do czerwca. Szkoły są czynne pięć dni w tygodniu, ale w szkole podstawowej nie prowadzi się na ogół zajęć w środowe popołudnia.

Szkoła podstawowa

Szkoły muszą zapewnić co najmniej 7 520 lekcji (godzin) w ciągu ośmiu lat trwania nauki. Dystrybucja godzin między pierwszymi i kolejnymi czterema latami jest bardziej swobodna: szkoły mogą zmniejszyć całkowitą liczbę godzin nauczania w ostatnich czterech latach do 3 760, podczas gdy przez pierwsze cztery lata nauki muszą zapewnić co najmniej 3 520 lekcje.

Godziny rozpoczęcia i zakończenia dnia szkolnego, jak i długość lekcji pozostają w gestii zarządu szkoły. Nie ma maksymalnego wymiaru godzin nauczania, jednak szkoła powinna zapewniać zbalansowane rozłożenie zajęć podczas dnia.

Szkoła średnia

W szkole średniej zalecana liczba lekcji (godzin) w ciągu roku to minimum 1 000 godzin; w roku, na który przypadają egzaminy jest to 700 godzin. Nie ma minimalnego wymiaru godzin przypisanego danemu przedmiotowi. Liczba lekcji w szkołach średnich II stopnia oraz w wyższych latach HAVO i VWO, które określa się wspólnym terminem kształcenia przed-akademickiego (Vernieuwde Tweede Fase), jest oparta na systemie regulującym obciążenie nauką. Lekcje na pierwszym etapie szkoły średniej trwają zazwyczaj 50 minut każda, podczas gdy na drugim etapie jest to 60 minut. Długość lekcji nie jest jednak określona prawem. Pozostaje ona w gestii zarządu szkoły, który decyduje także o początku i końcu dnia szkolnego.

d) Wielkość klas/podział uczniów na klasy

Nie istnieją zalecenia dotyczące liczebności klas. Uczniowie są dzieleni według wieku i uczęszczają do klas o zróżnicowanym poziomie umiejętności.

Klasy w szkole podstawowej mają jednego nauczyciela do wszystkich przedmiotów, natomiast w szkole średniej uczą nauczyciele przedmiotu.

e) Programy i treści nauczania

Ministerstwo Edukacji określa ramowy program oraz szczegółowe treści przedmiotów obowiązkowych, zapisane w celach osiągnięć uczniów dla szkół podstawowych i średnich. Szkoły opracowują plany i metody nauczania. W ich gestii pozostaje także wybór podręczników i innych materiałów dydaktycznych. Treści i metody nauczania nie są zdefiniowane. Sformułowane zostały jednak cele osiągnięć uczniów i od szkół oczekuje się zorganizowania nauczania w taki sposób, by tematyka związana z tymi celami została przerobiona do końca odpowiednio: szkoły podstawowej i szkoły średniej I stopnia. Cele te definiują w ogólnym zakresie podstawę programową na poziomie szkół podstawowych i średnich I stopnia. Szkoły mają dowolność w wyborze podręczników i innych materiałów dydaktycznych.

Od 1 sierpnia 2006 roku, zgodnie ze zmienioną treścią Ustawy o Kształceniu na Poziomie Szkoły Podstawowej, szkoły podstawowe muszą zapewnić nauczanie w sześciu obszarach programowych. Szkoły te jednak mogą decydować o liczbie zajęć przeznaczonych na każdy z przedmiotów. Spełnione zostać musi jednak 58 celów określonych dla osiągnięć w ramach następujących przedmiotów:

• język holenderski;

• język angielski (nauczany w dwóch ostatnich latach szkoły podstawowej);

• arytmetyka i matematyka;

• nauki społeczne i środowiskowe (zawierająca na przykład, geografię, historię, nauki ścisłe (w tym biologię), wychowanie obywatelskie, społeczne i przygotowanie do życia codziennego (w tym bezpieczeństwo na drodze); zdrowy tryb życia; struktury społeczne (w tym nauki polityczne) oraz ruchy ideologiczne i wyznaniowe;

• ekspresja twórcza (w tym, na przykład, muzyka, rysunek i robótki ręczne;)

• sport i zajęcia ruchowe;

Jedynym ograniczeniem, poza zdefiniowanymi celami osiągnięć, jest minimalny wymiar zajęć lekcyjnych w roku i poziomy odniesienia. Od roku 2010 szkoły muszą opierać się na tych poziomach przy nauczaniu języka holenderskiego i matematyki. Poziomy odniesienia opisują, co uczniowie powinni umieć i co powinno zostać przećwiczone przed zakończeniem szkoły podstawowej.

W trakcie kształcenia na poziomie szkoły średniej I stopnia co najmniej 66% godzin lekcyjnych w ciągu pierwszych trzech lat musi zostać przeznaczone na osiągnięcie 58 celów osiągnięć. Szkoła samodzielnie przetwarza te cele na przedmioty, projekty, obszary nauki i kombinacje tych trzech elementów lub na przykład na nauczanie oparte na kompetencjach. Reszta programu nauczania także podlega wymaganiom określonym w legislacji, które różnią się zależnie od typu kształcenia. Zawierają one język współczesny (francuski, niemiecki, hiszpański, arabski lub turecki) dla VMBO (w zawodowych programach teoretycznych, łączonych i tych na poziomie kierowniczym średniego szczebla), francuski i niemiecki dla HAVO i VWO (albo hiszpański, rosyjski, włoski, arabski lub turecki, fryzyjski we Fryzji lub łacina bądź greka w gimnazjum) oraz elementy niezbędne dla prowadzenia spójnej ścieżki uczenia się lub dla podkreślenia szczególnego charakteru szkoły (np. jej religijny bądź filozoficzny charakter albo nacisk na sporty).

f) Ocena, promocja i kwalifikacje

Przez cały okres kształcenia w szkole podstawowej i średniej nauczyciele prowadzą ciągłą ocenę pracy ucznia.

Szkoła podstawowa

Na zakończenie szkoły podstawowej uczeń otrzymuje świadectwo z informacjami o osiągnięciach w nauce i wskazówkami dotyczącymi wyboru szkoły średniej. W większości (92%) szkół końcowe osiągnięcia uczniów ocenia się za pomocą ogólnokrajowych sprawdzianów. Przepisy nie określają zasad promocji. Istnieje możliwość powtarzania klasy, ale szkoły starają się zapewnić ciągłość rozwoju ucznia.

Szkoła średnia

W ramach kształcenia obowiązkowego na poziomie średnim niektórzy uczniowie muszą powtarzać klasę.

Egzamin na zakończenie VMBO składa się z dwóch części: egzaminu wewnętrznego, organizowanego przez szkołę, i egzaminu zewnętrznego, przeprowadzanego centralnie.