Kształcenie obowiązkowe składa się z następujących etapów: ostatni rok edukacji przedszkolnej, kształcenie podstawowe, kształcenie na poziomie szkoły średniej I i II stopnia oraz etap kształcenia szkolnego, przygotowujący uczniów do uzyskania kwalifikacji zawodowych.
Bezpłatna i obowiązkowa nauka zaczyna się w wieku 6 lat (najpóźniej w wieku 8 lat) i kończy w wieku 18 lat. Jednak uczestnictwo w zajęciach przedszkolnych w ostatnim roku edukacji przedszkolnej od wieku 5 lat jest obowiązkowe. Kształcenie zawodowe i szkolenia mogą się rozpocząć w wieku 14 lub 16 lat.
Etapy |
Ramy instytucjonalne |
Wiek (od-do) |
Przedszkolny |
Óvoda/przedszkole Kształcenie przedszkolne klasa zerowa obowiązkowa ISCED 0 |
Wiek 5-6/7 (w wyjątkowych przypadkach może być 8) |
Podstawowy |
Altalanos iskola Jednolita struktura - kształcenie podstawowe i średnie I stopnia ISCED 1 + 2 |
Wiek 6/7-14 - wiek 6-8, cykl wprowadzający - wiek 8-10, cykl podstawowy/ elementarny |
Średni I stopnia |
- wiek 10-12, cykl fundamentalny podstawowy - wiek 12-14, cykl rozwojowy |
|
Gimnazium ([1]) (ogólnokształcąca szkoła średnia I i II stopnia) (ISCED 3 albo 2 + 3) |
Wiek 10/12/14- |
|
Średni II stopnia |
Wiek 14-18/19 |
|
Szakkozepiskola Kształcenie ogólnokształcące na poziomie szkoły średniej II stopnia i kształcenie zawodowe na poziomie policealnym (ISCED 3, 4). ISCED 4 jest nieobowiązkowy (por. Pkt. 5 - kształcenie policealne). Kształcenie jest obowiązkowe do czasu osiągnięcia wieku 18 lat. |
Wiek 14-18/19/20 |
|
Szakiskola Szkoła średnia zawodowa II stopnia i szkolenia + 2-letni okres kształcenia ogólnokształcącego (ISCED 3) Edukacja jest obowiązkowa do momentu osiągnięcia 18 lat |
Wiek 14-16 (szkoły ogólnokształcące) Wiek (14/5)16-18/19/20 (szkoły zawodowe) |
|
Średni I i II stopnia |
Szakiskola ([2]) Ogólnokształcące kształcenie wyrównawcze I stopnia (ISCED 2) i zawodowe kształcenie II stopnia i szkolenia (ISCED 3) Edukacja jest obowiązkowa do momentu osiągnięcia 18 lat |
Wiek 15/16-18/19/20 (1-2 + 2 /3/4 lat) |
Rodzice mogą zapisać dzieci do każdego przedszkola, jednak przedszkola są zobligowane do przyjęcia dzieci tylko ze swojego rejonu. Dzieci uczęszczają do przedszkola od wieku 3 lat, ale przedszkola mają obowiązek przyjęcia dzieci w wieku 5 lat (z wyjątkiem dzieci w niekorzystnej sytuacji, które przedszkole ma obowiązek przyjąć w wieku 3 lat).
Aby zostać przyjętym do szkoły podstawowej, należy przedstawić dokument potwierdzający gotowość szkolną. Szkoły podstawowe mają obowiązek przyjąć wszystkich uczniów z danego rejonu, jednakże rodzice mogą się ubiegać o przyjęcie swoich dzieci do każdej ze szkół. W przypadku, gdy szkoła podstawowa nie jest w stanie zagwarantować przyjęcia wszystkim kandydatom, dokonuje się wyboru przy pomocy losów. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a także dzieci, których przyjęcie jest uzasadnione ze względu na ich szczególną sytuację, mogą być przyjęci do wybranej szkoły, po uzyskaniu zaświadczenia o niekorzystnej sytuacji.
Uczniowie mają swobodę jeżeli chodzi o wybór szkoły średniej II stopnia (gimnazium, szakkozepiskola, szakiskola), co jest określone przez ustawodawcę. Jednakże, szkoły (gimnazium, szakkozepiskola, szakiskola) mogą przeprowadzać egzaminy wstępne lub określać inne wymagania rekrutacyjne.
Prawo do bezpłatnego
i obowiązkowego kształcenia jest zapewnione w legislacji: szkoły publiczne mogą
jedynie pobierać opłaty za zajęcia pozalekcyjne. Szkoły prywatne są uprawnione
do pobierania opłat, chyba, że zawarły umowę o kształceniu publicznym z
samorządem lokalnym.
c) Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć
Minister właściwy ds. edukacji jest upoważniony - w granicach określonych w Ustawie o Edukacji Publicznej - do corocznego ustalania organizacji roku szkolnego. Rok szkolny rozpoczyna się pierwszego roboczego dnia września i kończy w połowie czerwca następnego roku. W roku szkolnym 2009/2010 rok szkolny obejmował 183 dni nauki. W trakcie roku szkolnego, wiosną, zimą i latem, mają miejsce trzy trwające około tygodnia przerwy szkolne. Lekcje, które odbywają się w dni robocze od poniedziałku do piątku, trwają zazwyczaj 45 minut. Szkoły mogą jednak zorganizować lekcje krótsze i dłuższe (maksymalnie 60-cio minutowe). W ramach kształcenia zawodowego artystycznego lekcje mogą trwać do 90 minut. Prawo określa maksymalną dzienną liczbę godzin lekcyjnych dla każdej klasy: 4 dla klas 1-3; 4,5 dla klas 4-6; 5 dla klas 7-8; 5,5 dla klas 9-10 i 6 dla klasy 11 i wyżej. Zajęcia rozpoczynają się z reguły o 8 rano i trwają do około 14.
d) Wielkość klas/podział uczniów na klasy
Przepisy określają maksymalną liczbę uczniów w klasie: 26 w klasach 1-4, 30 w klasach 5-8, 35 w klasach 9-13. W grupie przedszkolnej liczba dzieci nie może przekroczyć 25.
Szkoły mogą uruchamiać klasy profilowane stosownie do lokalnego programu nauczania. Zazwyczaj 1 nauczyciel nauczania zintegrowanego prowadzi grupę w klasach 1-2 oraz kolejny pedagog w klasach 3-4. Jednak nauczyciel może uczyć tę samą grupę w klasach 1-4. Nauczanie konkretnych przedmiotów odbywa się począwszy od klasy 5. Uczniowie zazwyczaj uczą się w tej samej grupie do czasu zakończenia szkoły.
e) Programy i treści nauczania
Edukacja przedszkolna (óvoda) jest realizowana na podstawie lokalnego programu przedszkolnego, opracowanego na podstawie przedszkolnej podstawy programowej, wydanej przez rząd.
W obrębie kształcenia podstawowego i średniego, ogólne ramy treści programowych są określone na trzy-stopniowych poziomach:
• Krajowa Podstawa Programowa jest rządowym aktem prawnym. Określa obowiązkowe i ogólne cele edukacyjne oraz cele pracy pedagogicznej w ogólnokształcącym (nie zawodowym) etapie kształcenia. Podstawa programowa zwraca szczególną uwagę na przyswojenie kluczowych umiejętności przydatnych w uczeniu się przez całe życie. Dodatkowo, w zakresie kształcenia zawodowego, istnieje Centralny Program Przedmiotów Zawodowych, wydany zgodnie z Ustawą o Kształceniu Zawodowym.
• Ramy programowe, centralnie uznane lub opublikowane przez Ministra, opracowane na podstawie krajowej podstawy programowej i służące, jako baza, do układania lokalnego programu nauczania.
•
Na poziomie placówki
programy nauczania, wliczając lokalny program nauczania, są układane przez
szkoły w oparciu o warunki określone w krajowej podstawie programowej, które są
następnie zatwierdzane przez kadrę nauczycielską i organ prowadzący placówkę. W
procesie redagowania lokalnego programu nauczania, szkoły średnie są
zobowiązane uwzględnić wymagania końcowe egzaminów.
Nauczyciele mają prawo (po konsultacji z zespołem nauczycieli uczących w szkole tego samego przedmiotu) do wyboru treści, metod, podręczników, a także pomocy i narzędzi dydaktycznych zgodnie z programami edukacyjnymi.
Po konsultacjach z Krajową Radą ds. Edukacji Publicznej, minister właściwy ds. edukacji podejmuje decyzje czy dany podręcznik może być zamieszczony na liście podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego, przedstawia powyższą listę wydawnictwom, oraz publikuje listę obowiązkowych pomocy dydaktycznych dla szkół publicznych. Prawo (Ustawa XXXVII z 2001r.) określa zasady funkcjonowania rynku podręczników szkolnych. Akredytacja i dotacje na podręczniki są regulowane przez rozporządzenia. Po konsultacjach z ekspertami i z Radą ds. Podręczników Kształcenia Zawodowego i Wyposażenia Szkolnego, Minister odpowiedzialny za kwalifikacje zawodowe, podejmuje decyzję, które podręczniki znajdą się na liście podręczników dopuszczonych do użytku w kształceniu zawodowym. Lista obowiązkowych pomocy dydaktycznych i wyposażenia szkolnego dla kształcenia zawodowego, jest określona w wymaganiach egzaminacyjnych, zatwierdzonych przez ministra odpowiedzialnego za kształcenie zawodowe i szkolenia.
f) Ocena, promocja i kwalifikacje
Dzieci między 6 a 8 rokiem życia mogą rozpocząć naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Ocena pisemna dokonywana na początku roku pozwala określić czy uczniowie osiągnęli wyniki znakomite, dobre, satysfakcjonujące lub czy potrzebują dodatkowych lekcji w trakcie i pod koniec klasy 1 oraz w toku klasy 2. Począwszy od końca klasy 2 ([3]) uczniowie mogą być oceniani na podstawie ocen numerycznych w skali 1-5. Jednak od klasy 2 program edukacyjny może zalecać inny system oceniania. Szkoły mają obowiązek zamieścić w programie nauczania sposób, w jaki alternatywne metody oceniania mogą być zamienione na skalę numeryczną. W trakcie roku szkolnego, osiągnięcia i postępy uczniów są regularnie oceniane przez nauczyciela. Uczniowie nie mogą powtarzać klasy 1, lecz począwszy od klasy 2, powtarzanie klasy jest już możliwe.
Na zakończenie etapu kształcenia średniego II stopnia w Gimnazium i Szakkozepiskola uczniowie przystępują do krajowego egzaminu końcowego (erettsegi vizsga), którego zaliczenie jest warunkiem ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe. Jest to egzamin państwowy, który odbywa się w całym kraju wg centralnych i jednolitych wymagań egzaminacyjnych. Szkoły mogą uzupełniać te wymagania o wymagania lokalne zalecane przez lokalny program nauczania (zgodnie z przepisami egzaminacyjnymi). W 2005 r. wprowadzono egzaminy dwustopniowe (poziom podstawowy i rozszerzony). Poziom rozszerzony krajowych egzaminów na zakończenie kształcenia średniego daje możliwość uzyskania dodatkowych punktów w przypadku ubiegania się o przyjęcie na uczelnie wyższe. Wg planów, egzaminy końcowe na poziomie rozszerzonym mają być w przyszłości obowiązkowe dla uczniów, chcących kontynuować kształcenie na studiach wyższych poprzez studiowanie określonych przedmiotów odpowiadających programom konkretnych placówek szkolnictwa wyższego.
Egzaminy na poziomie podstawowym są przeprowadzane we wszystkich szkołach, natomiast egzaminy na poziomie rozszerzonym odbywają się w wyznaczonych placówkach. Na zakończenie kształcenia zawodowego, uczniowie przystępują do egzaminu zawodowego i otrzymują kwalifikacje zawodowe.
[2] Szkoła wyrównawcza (Szakiskola) składa się z 1-2 letniego ogólnego kształcenia wyrównawczego oraz 2-letniego kształcenia zawodowego. Do szkół przyjmowani są uczniowie, którzy nie mogli ukończyć szkoły o jednolitej strukturze (Altalanos Iskola), lub którzy mają trudności z opanowaniem podstawowych umiejętności (czytania/pisania/liczenia).
Ze względu na zmiany wprowadzone w lipcu 2010 r., przepis wejdzie w życie we wrześniu 2010 r. Wcześniej, ocena pisemna była obowiązkowa na zakończenie klas 1 -3 oraz w połowie klasy 4.