Hiszpania

a) Etapy

Kształcenie jest obowiązkowe w wieku od 6 do 16 lat i jest podzielone na dwa poziomy: kształcenie na poziomie szkoły podstawowej i kształcenie na poziomie szkoły średniej I stopnia.

Poza kształceniem obowiązkowym, istnieje oferta specjalistycznych kursów z zakresu muzyki i tańca (Ensenanzas elementales y profesionales de Musica y Danza) skierowana dla dzieci objętych obowiązkiem szkolnym. Program składa się z 4-letniego kursu podstawowego dla dzieci w wieku 8 do 12 lat i 6-letniego kursu na poziomie średniozaawansowanym dla uczniów w wieku od 12 do 18 lat.

b) Kryteria przyjęć

Rodzice bądź opiekunowie prawni mogą wybrać dla swoich dzieci dowolną szkołę, publiczną lub prywatną. Jeśli w publicznych lub finansowanych przez państwo szkołach prywatnych wybranych przez rodziców nie ma wystarczającej liczby miejsc, pod uwagę brane są następujące kryteria: roczny dochód rodziny, odległość od domu bądź miejsca pracy jednego z rodziców, uczęszczające do tej samej szkoły rodzeństwo bądź pracujący w niej rodzice/opiekunowie prawni i niepełnosprawność ucznia, któregoś z rodziców lub rodzeństwa. Wspólnoty Autonomiczne i szkoły mogą ustalać inne dodatkowe kryteria. Szkoły prywatne niefinansowane przez państwo mają wolność w ustalaniu własnych kryteriów przyjęć.

Kształcenie obowiązkowe w finansowanych przez państwo szkołach prywatnych jest darmowe.

c) Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć

Kalendarz szkolny ustalają co roku poszczególne Wspólnoty Autonomiczne przy uwzględnieniu pewnych minimalnych standardów gwarantujących ujednolicone funkcjonowanie placówek. Rok szkolny dla uczniów objętych obowiązkiem szkolnym trwa 175 dni w okresie między pierwszymi dwoma tygodniami września a późnym czerwcem. Szkoły są czynne pięć dni w tygodniu. Dzieci pobierają średnio 25 lekcji tygodniowo na poziomie szkoły podstawowej i 30 lekcji tygodniowo na poziomie szkoły średniej I stopnia (każda lekcja trwa 55 minut). Minimalna roczna liczba godzin nauczania to 875 na poziomie szkoły podstawowej i 1 050 na poziomie szkoły średniej I stopnia.

d) Wielkość klas/podział uczniów na klasy

Klasy mogą liczyć maksymalnie 25 uczniów na poziomie szkoły podstawowej i 30 uczniów na poziomie szkoły średniej I stopnia. Rozmiar klas, do których uczęszczają uczniowie ze specjalnymi potrzebami jest dodatkowo zmniejszany - na każdego takiego ucznia klasa powinna być mniejsza o dwie osoby. Uczniów dzieli się na klasy według wieku. W niektórych obszarach wiejskich, gdzie klasy są bardzo małe, istnieją grupy o zróżnicowanym wieku. Klasy w szkole podstawowej mają jednego nauczyciela do wszystkich przedmiotów z wyjątkiem wychowania muzycznego, wychowania fizycznego i języków obcych, natomiast lekcje w szkole średniej prowadzą nauczyciele przedmiotu.

e) Programy i treści nauczania

Programy nauczania tworzy się na trzech poziomach. Rząd centralny ustala krajową podstawę programową, która odpowiada za 55% programu we Wspólnotach Autonomicznych z drugim językiem urzędowym i za 65% programu w reszcie Wspólnot. Każda Wspólnota Autonomiczna rozwija podstawę programową w celu utworzenia własnego programu nauczania (pierwszy poziom tworzenia programu). Dodatkowo, każda szkoła przystosowuje podstawowy program nauczania do swojego tła socjoekonomicznego i kulturalnego i rozszerza go w ramach drugiego poziomu tworzenia programu. Trzeci poziom to rozpisywanie programu przez nauczyciela dla uczniów w obrębie klasy.

Dla kształcenia na poziomie szkoły podstawowej następujące obszary nauki są obowiązkowe: środowisko naturalne, społeczne i kulturalne; edukacja artystyczna; wychowanie fizyczne; język hiszpański z literaturą; drugi język urzędowy wraz z literaturą Wspólnoty Autonomicznej (jeśli dotyczy); język obcy i matematyka. Dodatkowo w jednej z klas trzeciego cyklu uczniowie kształceni są z zakresu wychowania obywatelskiego i praw człowieka. Czytanie ze zrozumieniem, wypowiadanie się ustne i pisemne, komunikacja audiowizualna, technologia informacyjna i nauka w zakresie wartości są wprowadzane w ramach wszystkich przedmiotów. Program nauczania dla poziomu szkoły średniej I stopnia zawiera następujące obszary dla pierwszych trzech lat: nauki przyrodnicze, wiedza o społeczeństwie, geografia i historia, wychowanie fizyczne, edukacja plastyczna i wizualna, język hiszpański z literaturą, drugi język urzędowy wraz z literaturą Wspólnoty Autonomicznej (jeśli dotyczy); język obcy, matematyka, muzyka i technika. Podczas tych trzech lat uczniowie mogą wybrać przedmiot opcjonalny z oferty, która musi zawierać drugi język obcy i kulturę klasyczną. W czasie jednego z pierwszych trzech lat szkoły średniej I stopnia wszyscy uczniowie uczęszczają też na zajęcia z zakresu wychowania obywatelskiego i praw człowieka. W czwartym roku nauki wszyscy uczniowie muszą uczęszczać na następujące zajęcia: wychowanie fizyczne, etyka i wychowanie obywatelskie, wiedza o społeczeństwie, geografia i historia, język hiszpański z literaturą, drugi język urzędowy wraz z literaturą Wspólnoty Autonomicznej (jeśli dotyczy); matematyka i pierwszy język obcy. Oprócz tego uczniowie muszą wybrać trzy z następujących przedmiotów: biologia i geologia, edukacja plastyczna i wizualna, fizyka i chemia, informatyka, łacina, muzyka, drugi język obcy, technika. Uczniowie mogą także wybrać jeden lub więcej przedmiotów opcjonalnych zgodnie z ustaleniami danej Wspólnoty Autonomicznej.

Zajęcia z religii katolickiej są obowiązkowo prowadzone przez placówki, zarówno na poziomie szkoły podstawowej, jak i średniej I stopnia, ale nieobowiązkowe dla uczniów.

Metody dydaktyczne są ustalane na poziomie szkoły przez zespoły nauczycieli, jakkolwiek istnieją pewne ogólne wytyczne. Na poziomie szkoły podstawowej nauczanie ma holistyczny, interdyscyplinarny charakter. Jego celem jest integracja przeżyć uczniów i procesów uczenia się i musi być dostosowane do ich cech indywidualnych. Na poziomie szkoły średniej I stopnia metody nauczania również muszą być dostosowana do indywidualnych potrzeb każdego ucznia, rozwijać zarówno umiejętność samodzielnej nauki, jak i współpracy, a także promować kreatywność i dynamizm. Technologie informacyjne i ich narzędzia są obowiązkowo wykorzystywane w procesie dydaktycznym.

Szkoły mają dowolność w wyborze podręczników i innych materiałów dydaktycznych.

f) Ocena, promocja i kwalifikacje

Ministerstwo Edukacji ustala ogólnopaństwowe wytyczne dotyczące oceniania. Wspólnoty Autonomiczne rozwijają te wskazówki w celu zastosowania krajowych regulacji na własnym terytorium.

Na poziomie szkoły podstawowej nauczyciele oceniają postęp uczniów we wszystkich obszarach w całościowy i ciągły sposób. Nauczyciele są odpowiedzialni za decyzję o promocji uczniów do następnej klasy przy uwzględnieniu informacji i kryteriów dostarczonych przez wychowawcę klasy. Promocja jest automatyczna wewnątrz każdego z cykli szkoły podstawowej, ale by przejść do następnego cyklu uczeń musi spełniać cele programowe dla danego cyklu. Uczeń może powtarzać rok, ale tylko raz w trakcie nauki w szkole podstawowej. Uczniowie, którzy otrzymają promocję do następnego cyklu, pomimo negatywnej oceniany w jednym lub większej liczbie obszarów, muszą otrzymać odpowiednie wsparcie w celu nadrobienia zaległości. Szczególną uwagę przykłada się także do wczesnego wykrywania trudności w nauce i zapobieganiu porażkom szkolnym we wczesnym wieku. Oficjalne świadectwo nie jest wręczane na koniec szkoły podstawowej, lecz na zakończenie kształcenia obowiązkowego, w skład którego wchodzą szkoła podstawowa i szkoła średnia I stopnia.

Na poziomie szkoły średniej I stopnia ocenianie jest ciągłe i osobne dla każdego z przedmiotów. Pod koniec każdego roku szkolnego cały zespół nauczycielski zbiera się i decyduje o promocji każdego z uczniów po przeanalizowaniu jego osiągnięć w zakresie wymagań na dany rok. Uczniowie mogą na koniec roku szkolnego przystąpić do specjalnego egzaminu z przedmiotów, których nie zaliczyli. Ci, którzy nie zdali z trzech lub większej liczby przedmiotów w ramach specjalnej sesji egzaminacyjnej, nie mogą zostać promowani do następnej klasy i muszą powtarzać cały rok, ponownie uczęszczając na wszystkie zajęcia. Każdy rok może być powtarzany tylko raz przy założeniu, że uczeń może powtarzać rok najwyżej dwa razy w okresie kształcenia obowiązkowego. Jeśli po powtórzonym roku uczeń nie spełnia wymagań przejścia do następnej klasy, zespół oceniający decyduje o jego promocji i indywidualnych środkach wspomagających jego naukę.

Uczniowie, którzy ukończyli kształcenie na poziomie szkoły średniej I stopnia i zaliczyli wszystkie przedmioty obowiązkowe dla tego poziomu otrzymują Graduado en Educación Secundaria Obligatoria (świadectwo ukończenia kształcenia obowiązkowego na poziomie szkoły średniej). Pozwala im to podjąć naukę na poziomie szkoły średniej II stopnia (Baccalaureate) lub kształcenie zawodowe na poziomie średniozaawansowanym. Dokument ten może być przyznany także uczniom, którzy ukończyli rok z oceną negatywną z jednego, dwóch lub, w wyjątkowych przypadkach, trzech przedmiotów, jeśli zespół nauczycielski uważa, że natura i waga tych przedmiotów nie była kluczowa dla nabycia podstawowych umiejętności i osiągnięcia celów wytyczonych przez program nauczania. Uczniowie, którzy nie spełniają tych warunków, otrzymują w zamian Certificado de Escolaridad (Świadectwo uczęszczania do szkoły), na którym wymienione są lata nauki i przedmioty, które zaliczyli.