Uprawy soi szkodliwe dla klimatu

Jak oceniają ekolodzy, dotychczas wycięto około 13 proc. lasów deszczowych porastających Brazylię. Aż 85 proc. tych obszarów zamieniono w pastwiska, a 15 proc. wykorzystano pod uprawy soi. Jednak wzrost popularności soi, jako pokarmu oraz źródła biopaliwa, przyczynia się do coraz większej ekspansji tych upraw na nowe tereny. Naukowcy pod kierunkiem Marcosa Costy z Uniwersytetu Federalnego w Vicosa w Brazylii sprawdzali, jak sposób wykorzystywania gruntów po wycince lasów wpływa na klimat.

Najpierw zmierzyli zmiany w albedo, czyli zdolności odbijania promieni przez powierzchnię eksperymentalnych działek zmienionych w pastwiska bądź w uprawy soi. Następnie dane te wprowadzili do komputerowego modelu klimatu. Analiza potwierdziła, że wycinka lasów deszczowych zawsze będzie prowadzić do zmniejszenia opadów deszczu, ale uprawy soi robią pod tym względem znacznie więcej szkody, niż pastwiska. Pola sojowe redukowały opady ponad czterokrotnie silniej niż tereny przeznaczone na wypas zwierząt. Naukowcy obliczyli, że wycięcie trzech czwartych amazońskich lasów pod uprawy soi ograniczyłoby opady niemal o 16 proc.

Ale gdyby te same obszary po wycince przeznaczyć pod pastwiska, to redukcja wyniosłaby już tylko 4 proc. Zdaniem badaczy, niekorzystny wpływ pól sojowych na klimat i opady jest związany z ich dużym albedo, wyższym niż w przypadku pastwisk czy lasów. "Z tego powodu tereny te absorbują mniej promieni słonecznych i mniej się nagrzewają. Dochodzi do osłabienia procesu przenoszenia ciepła w atmosferze (tzw. konwekcji) i w efekcie powstaje mniej chmur" - wyjaśnia Costa. Brytyjski ekolog z Uniwersytetu w Yorku, Jon Lovett, uważa, że rozważne planowanie upraw soi (np. odpowiednia przestrzenna aranżacja terenów zajmowanych przez las i terenów uprawnych) mogłoby złagodzić ich niekorzystny wpływ na klimat.

"Soja może w końcu stracić na popularności. Może równie dobrze okazać się, że bardziej opłacalna jest produkcja biopaliw z innych, tańszych źródeł" - dodaje badacz. Więcej na ten temat w piśmie "Geophysical Research Letters". (PAP)