Na ścieżkach śmiałości

Wiele osób na samą myśl o wystąpieniu na forum publicznym dostaje sensacji żołądkowych i drgawek. Strach przed oceną powoduje, że często rezygnujemy z możliwości wystąpienia, i to nawet wówczas, gdy jest ono dla nas bardzo korzystne. Tymczasem ze stresem, który towarzyszy publicznym wystąpieniom, można sobie radzić. Oto kilka niezbędnych kroków.

Wzmocnij poczucie własnej wartości
Najtrudniej przełamać opór przed publiczną prezentacją osobom niewierzącym w siebie, przekonanym, że mają dwie lewe ręce i drewniany język. Otoczenie bywa wredne niechcący, z głupoty lub okrucieństwa, ale nasz los w znacznym stopniu zależy od nas samych. A zatem powtarzaj sobie na przykład: Jestem wartościową osobą niezależnie od tego, co się komuś we mnie nie spodobało; Wielokrotnie udawało mi się zapanować nad nerwami, uda się i teraz (samospełniająca się przepowiednia!); Nie jestem gorszy(a) od innych, bo odnoszę sukcesy na różnych polach.

Przygotuj się jak najlepiej
Poczucie kompetencji dodaje skrzydeł. Twoja prezentacja ma mieć wstęp, rozwinięcie z przykładami, zakończenie i wnioski. Powinna być ciekawa i angażująca emocjonalnie. Pomocny jest plan czy konspekt prezentacji, wyraźnie napisany (dużymi, drukowanymi literami), który będziesz mieć zawsze w pogotowiu. Dla słuchaczy taki konspekt, na przykład wyświetlony na folii, to sygnał, że są traktowani poważnie, a ty poświęciłeś czas na przemyślenie koncepcji całości. Do każdego wątku wypowiedzi przygotuj sobie czytelne folie, dbając o to, by tekstu nie było zbyt wiele, litery miały co najmniej 2 cm wysokości, rysunki, wykresy i tabele ilustrowały słowa, a kolor uruchamiał także prawą półkulę mózgu zmotywowanych do słuchania odbiorców. Przygotuj żart w dobrym guście i związany z tematem lub anegdotę - w sympatycznej atmosferze łatwiej się zapamiętuje. Wdzięczni słuchacze ocenią cię lepiej, gdy zadbasz o ich komfort.

Sprawdź, czy wszystko gra
Sprawdź, czy działają wszystkie urządzenia, które masz zamiar wykorzystać podczas prezentacji. Zawsze jednak może zawiesić się komputer, niewykluczone, że zabraknie prądu itd. Musisz mieć przygotowany plan B lub C. Może rozdasz kserokopie z podstawowymi tezami? Poradzisz sobie i bez pomocy przedmiotów martwych - w końcu to ty jesteś tu ekspertem. Jeśli opanujesz sytuację, zyskasz jeszcze większy szacunek. Przygotuj sobie coś do picia lub tabletki przeciwkaszlowe - gdy śluzówka gardła wysycha pod wpływem stresu, łatwo o chrypkę, pokasływanie albo napadowy kaszel. Skontroluj swój wygląd, czy na pewno jesteś ubrany(a) stosownie do sytuacji, a zarazem wygodnie.

Zrelaksuj się
Uspokój umysł, odpręż mięśnie. Nie pomoże ci nerwowe powtarzanie sobie: muszę się uspokoić, muszę przestać się denerwować, muszę... Raczej zamknij oczy, pooddychaj przez chwilę przeponą, zastosuj jakąś technikę relaksacyjną. Daj sobie chwilę na obniżenie napięcia. Pamiętaj: im wyższe napięcie, tym niższa sprawność intelektualna - czyli kiedy się boisz, gorzej myślisz.

Zaprezentuj się profesjonalnie
Jeśli dalej czujesz zdenerwowanie, przyznaj, że masz tremę (i tak zauważą), i poproś o współpracę. Już nie musisz się bać, że spostrzegą twoje napięcie. Rozładowałeś(aś) je, a ponadto pojawiła się nić sympatii - bo przecież każdy kiedyś przeżywał tremę. Argumenty merytoryczne i logiczne uzupełnij miłym sposobem bycia.
Uśmiechnij się! Ludzie słuchają tych, których polubią. Mów do nich, nie przemawiaj! Możesz nie mówić tego, co myślisz, ale musisz myśleć to, co mówisz - oto warunek twojej wiarygodności. Korzystając z przygotowanych pomocy, nie mów do ściany i nie stój tyłem do audytorium. Gdy słuchaczy jest wielu, bierz sobie kilka sympatycznych twarzy i skup na nich swoją uwagę. Gdy grono nie jest duże, staraj się patrzeć na każdego choć przez chwilę. Dobre porozumienie z audytorium zaczyna się od kontaktu wzrokowego.
Moduluj głos - wyżej, niżej, ciszej, głośniej, nie za wolno, bo pewność siebie jest kojarzona raczej z szybkością mówienia (ale bez przesady, prędkość karabinu maszynowego wykluczona). Głos to twoje narzędzie pracy. Nadaj mu uśmiechem ciepłą barwę. Akcentuj ważne kwestie, powtórz je pod koniec.

Kontakt z audytorium
Zachęcaj co pewien czas do zadawania pytań i upewniaj się, czy to, co mówisz, zostało odebrane zgodnie z twoimi intencjami. Używaj języka zrozumiałego dla odbiorców. Staraj się mówić nie tylko mądrze, ale również prosto! Wyjaśniaj wszelkie wieloznaczne pojęcia. Unikaj skrótów myślowych. Reaguj na zmęczenie słuchaczy, proponując na przykład krótką przerwę. Wyjaśniaj i rozbawiaj. Kontroluj dyskretnie czas, żeby wiedzieć, kiedy skończyć. Daj się lubić przez cały czas. Zakończ jakimś pozytywem.

Okiełznana trema
Jeśli przebrniesz przez pułapki prezentacji zawodowej, nie będziesz z pewnością mieć kłopotów z przemianą z szarej myszy w duszę towarzystwa, a to niezwykle ceniona umiejętność. Ludzie kochają być zabawiani, warto więc czasem sprawdzić, czy potrafi sz to robić. Miło jest pomyśleć, że to zależy tylko od naszej decyzji, a nie na przykład od szczęśliwego zbiegu okoliczności. Niechcianej, paraliżującej tremy można pozbyć się raz na zawsze, choć mobilizujące podniecenie zostanie - i bardzo dobrze, bo jakość przekazu będzie wtedy wyższa.

Hanna Hamer

Charaktery to pierwsze w Polsce czasopismo przedstawiające w popularny sposób problemy psychologiczne, które każdy z nas napotyka w życiu. Charakter naszego pisma jest czytelny i wyrobiony. W charakterze autorów - wybitni polscy psychologowie i humaniści. Mamy charakterystyczną szatę graficzną. Od sześciu lat poprawiamy charaktery naszych czytelników. Szukaj nas w kioskach i salonach prasowych. Zapraszamy do prenumeraty redakcyjnej miesięcznika. Prenumeratę można rozpocząć w dowolnym momencie na okres 12 miesięcy, od numeru, który aktualnie jest w sprzedaży. Wystarczy wpłacić 72 zł na poczcie lub w banku (nasze konto: Bank PEKAO SA I O/Kielce 12401372-3023709-2700-401112-001 "Charaktery" sp. z o.o., 25-512 Kielce, ul. Warszawska 6), a co miesiąc otrzymasz Charaktery wprost do domu. Koszt wysyłki ponosi wydawca. Informacje: prenumerata@charaktery.com.pl, tel. /041/ 343 42 81.