Bity, które WSTRZĄSNĘŁY światem

Wynalezienie 15 lat temu efektywnego sposobu kompresji dźwięku stanowiło rewolucję nie tylko technologiczną, ale również kulturalną. Wielkie zmiany, wymuszone na przemyśle rozrywkowym przez popularyzację tej technologii, jeszcze się nie zakończyły.

Nieczęsto projekty naukowe realizowane w ramach grantów Unii Europejskiej prowadzą do rewolucji, która zmienia styl życia milionów ludzi i zagraża egzystencji największych koncernów medialnych. Tak właśnie stało się po opracowaniu 15 lat temu przez Institut Integrierte Schaltung Uniwersytetu Fraunhofera formatu kompresji dźwięku ISO-MPEG Audio Layer-3, czyli popularnego dziś MP3. Pozwala on około dwunastokrotnie zmniejszyć rozmiar plików z muzyką zapisanych na CD-Audio bez znaczącego po-gorszenia jakości. W 1998 roku Instytut Fraunhofera sprzedał kilku firmom prawa do opracowania kodeków i dekoderów pozwalających przesyłać przez Internet swoje ulubione przeboje i... rozpoczął się cyfrowy ferment. Wydawcy muzyki

CASIO WIRST AUDIO PLAYER WMP-1 EV - niezwykły zegarek i niezły MP3-player w jednym

dostrzegli wtedy niebezpieczeństwo zagrażające ich interesom i rozpoczęli kontratak. Początki ofensywy nie były jednak udane. W 1999 roku Recording Industry Association of America (RIAA - zrzeszenie amerykańskich wydawców muzycznych) przegrała proces o zakaz sprzedaży sprzętowych odtwarzaczy MP3.

Pod znakiem Napstera
Prawdziwym zagrożeniem dla wydawców był jednak Internet. Z możliwości wymiany zdigitalizowanych piosenek korzystały dziesiątki milionów ludzi. Nazwa Napster stała się znana nawet wśród osób niemających komputera, a kolejne etapy procesu sądowego, wytoczonego temu serwisowi, relacjonowały gazety i stacje telewizyjne na całym świecie. Napstera pokonano - zmuszono go do zamknięcia serwerów i udostępnienia policji danych użytkowników. Gwałtownie tracący na popularności serwis został wreszcie wykupiony przez koncern Bertelsmanna. Po Napsterze przyszła kolej na inne sieci peer-to-peer, m.in. Morpheusa i Audiogalaxy. Zamiast jednak zdusić modę na pobieranie darmowej muzyki z Sieci, restrykcje prawne zadziałały jak mechanizmy ewolucji - pomogły wykształcić się sieciom zdecentralizowanym i tym samym bardzo trudnym do likwidacji, opartym np. na Gnutelli. Anonimowa wymiana plików kwitnie, obejmując dziś nie tylko muzykę, ale także filmy, programy, zdjęcia, a nawet książki elektroniczne.

RIAA kontratakuje
Koncerny muzyczne nie zrezygnowały jednak z walki. RIAA nawiązała współpracę z BSA - organizacją mającą doświadczenie w walce z piractwem komputerowym. Lansowane są też formaty z wbudowanymi zabezpieczeniami przed kopiowaniem, takie jak np. microsoftowe WMA. Giganci branży rozrywkowej wielkie nadzieje pokładają we wprowadzeniu obligatoryjnych technologii chroniących prawa autorskie, takich jak np. Palladium, do wszystkich urządzeń elektronicznych. Trudno jednak uwierzyć, żeby miało to szanse powodzenia. Krótka historia pecetów uczy, że nie ma zabezpieczeń, których nie dałoby się złamać. Ponadto miliony zwolenników niekoniecznie legalnej "darmochy" mają potężnego sojusznika - producentów sprzętu elektronicznego. Azjatyckim firmom produkującym dziesiątki tysięcy coraz popularniejszych odtwarzaczy kieszonkowych niezbyt zależy na efektywnej walce z piractwem, w sposób nieuchronny zmniejszającej atrakcyjność cyfrowych gadżetów. Nie wszystkie wytwórnie wypowiedziały wojnę MP3; także część witryn oferujących piosenki w formacie MP3 w zamian za płatną subskrypcję daje nowym użytkownikom ograniczoną czasowo możliwość darmowego pobierania plików.

MP3 wiecznie żywe!
Od czasu wynalezienia formatu MP3 technika nie stoi w miejscu. W ostatnich latach wynaleziono znacznie efektywniejsze technologie kompresji dźwięku, takie jak OGG czy MP3 Pro. Nie stanowią one jednak konkurencji dla symbolu internetowej anarchii. Zalew kieszonkowych i samochodowych urządzeń odtwarzających muzykę cyfrową, stacjonarne odtwarzacze DVD potrafiące czytać ten popularny format itp. świadczą, że taki sposób zapisu danych audio na dobre stał się częścią kultury masowej.

Piotr Dębek
Magazyn komputerowy CHIP

PRENUMERATA CHIP-A
TEL.: /71/ 7823205, 7823206,
MAIL: PRENUMERATA@VOGEL.PL