Praca za granicą, podatki w Polsce

Jak rozliczyć się z zarobionych za granicą pieniędzy? Jak zaoszczędzić na płaceniu podatku korzystając z możliwych odliczeń? Poprosiliśmy o radę Adama Mariuka, starszego konsultanta w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers.

Student, który podjął poza granicami kraju pracę niezwiązaną z jego kierunkiem studiów powinien co do zasady wykazać uzyskane dochody w Polsce. Obowiązek ten jest niezależny od regulacji obowiązujących w kraju, w którym pieniądze zostały zarobione.

To, w jaki sposób powinniśmy uwzględnić dochody z zagranicy w zeznaniu podatkowym, zależy od umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Polską a krajem w którym pracowaliśmy.

Najważniejsze będą tutaj postanowienia określające metodę unikania podwójnego opodatkowania - możemy mieć do czynienia z kredytem podatkowym bądź tzw. wyłączeniem.

Kredyt podatkowy oznacza, że student powinien opodatkować w Polsce dochody uzyskane za granicą (chodzi tutaj głównie o pracę w USA bądź Wielkiej Brytanii). Jednocześnie pozwala ona odliczyć podatek zapłacony za granicą od kwoty podatku płaconego w Polsce. Załóżmy, że studentka przebywająca w Wielkiej Brytanii zarobiła 1500 funtów i zapłaciła tam 150 funtów podatku. Owe 150 funtów zasadniczo będzie mogła odliczyć od podatku przypadającego do zapłaty w Polsce.

Cała sprawa wygląda inaczej, jeżeli mamy do czynienia z krajem, gdzie umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje wyłączenie, np. mamy pieniądze ze zbierania winogron w Francji lub na południu Niemiec. W takim wypadku, jeżeli dochody przez nas osiągnięte podlegały tam opodatkowaniu, to są zwolnione z opodatkowania w Polsce. Trzeba przy tym zauważyć, że zwolnienie tych dochodów nie oznacza, że nie odgrywają one żadnej roli przy składaniu zeznania rocznego. Jeżeli osiągnęliśmy jakieś inne dochody opodatkowane w Polsce na zasadach ogólnych (np. z umowy o pracę, umowy zlecenia bądź umowy o dzieło), konieczne będzie uwzględnienie dochodów osiągniętych za granicą przy obliczaniu tzw. efektywnej stopy procentowej.
Efektywna stopa procentowa jest obliczana następująco - obliczamy podatek od całości dochodów (zarówno podlegających opodatkowaniu jak i zwolnionych). Ten podatek dzielimy przez sumę dochodów i mnożymy przez sto procent. Otrzymany procent (z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku!) mnożymy przez dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce. Cała ta operacja wygląda na dość skomplikowaną, dlatego warto ją zilustrować przykładem:

Przyjmijmy, że ktoś zarobił w Polsce 2000 zł, a za granicą 5 000 zł. Przyjmijmy również, że stawki podatkowe wynoszą 10% dla dochodów do 2000 zł oraz 20% dla dochodów powyżej 2000 zł (oznacza to, że podatek od 2000 z wyniósłby 200 zł).
Obliczmy teraz stopę procentową.
Podatek od 7000 zł:
1200 (5000x20% plus 200)
Efektywna stopa procentowa:
17,14% (1200/7000)
Podatek od dochodów opodatkowanych w Polsce:
348,20 (2000x17,41%)

Tak więc, chociaż dochody osiągnięte za granicą są zwolnione z opodatkowania w Polsce, to mogą one mieć istotny wpływ na wysokość podatku przypadającego do zapłaty w Polsce.
Obliczanie stopy procentowej jest zbędne w przypadku, gdy nie osiągnęliśmy żadnych dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce na zasadach ogólnych - wówczas nie jesteśmy zobowiązani do składania zeznania.

Wszystko to brzmi bardzo groźnie, istnieje jednak kilka sposobów, które zezwalają nam na znaczące obniżenie dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce.

Przede wszystkim możemy odliczyć od dochodu równowartość diet za każdy dzień pobytu i pracy za granicą. Wysokość tych diet różni się dla każdego kraju, np. dla Wielkiej Brytanii to 32 GBP za każdy dzień, a dla Francji i Niemiec 42 EURO. Tak więc jeżeli pobyt trwa dwa miesiące to możemy odliczyć dość znaczną kwotę od swoich dochodów.
Ponadto, można również skorzystać z odliczenia kosztów mieszkania. Należy jednak pamiętać, że odliczenie to przysługuje wyłącznie w sytuacji, gdy sami ponosimy opłaty za takie mieszkanie. Odliczyć możemy koszty faktycznie poniesione (jeżeli są udokumentowane) lub ź koszty tzw. diety hotelowej - znowu dla przykładu dla Wielkiej Brytanii będzie to 35 GBP dziennie, 25,75 EURO w Niemczech i 30 EURO we Francji.

Suma tych odliczeń powinna w większości wypadków "wyzerować" dochody osiągnięte z pracy za granicą. Jeżeli chodzi o diety dla innych krajów można znaleźć je w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.

Na koniec trzeba jeszcze wspomnieć o obowiązkach związanych z dochodami osiągniętymi za granicą. Jeżeli z obliczenia dochodów i diet okaże się, że mamy jakieś dochody do opodatkowania (w praktyce jeżeli dochody te przekraczają kwotę wolną - 2790 zł.) i jeżeli dochody nie są zwolnione z opodatkowania w Polsce, wówczas jesteśmy zobowiązani wykazać je w trakcie roku w deklaracji PIT-51. Najpierw przeliczamy dochody zagraniczne i diety na złotówki. Do tego celu używamy kursu średniego NBP z dnia uzyskania przychodu (jeżeli nie korzystamy z banku). Również diety należy odpowiednio przeliczyć - stosując kursy właściwe dla każdego dnia. Tabele z kursami można znaleźć na stronie NBP - www.nbp.gov.pl.

Otrzymane przychody wykazujemy w deklaracji PIT-51, potrącamy od nich koszty uzyskania przychodu (99,96 groszy za każdy miesiąc pracy za granicą). Otrzymujemy wówczas dochód do opodatkowania, który opodatkowujemy według zwykłych stawek podatkowych (19, 30 i 40%). Obliczoną zaliczkę powinniśmy wpłacić na konto właściwego dla nas urzędu skarbowego (adresy urzędów i numery kont jak również deklaracje można znaleźć na stronie www.mofnet.gov.pl) w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wróciliśmy do kraju.
W tym samym czasie powinniśmy przesłać do urzędu deklarację PIT-51. Jeżeli mamy już NIP, to powinniśmy umieścić go na deklaracji, jeżeli nie dostaliśmy dotychczas NIP, to powinniśmy wraz z deklaracją złożyć zgłoszenie identyfikacyjne NIP-3.

Dochody wykazane w deklaracji PIT-51 trzeba będzie jeszcze raz wykazać na zeznaniu rocznym.

Sprawa rozliczenia rocznego zostanie szczegółowo omówiona w jednym z następnych wydań StudentNEWS.

Adam Mariuk
ukończył prawo na Uniwersytecie Śląskim.
Specjalizuje się w zagadnieniach podatku dochodowego od osób fizycznych.