Studiuj i pracuj w UE

Od 1 maja 2004 r. polscy studenci otrzymali możliwość podjęcia nauki w dowolnym kraju Unii Europejskiej. Wiąże się z tym inne udogodnienie - możliwość pogodzenia studiów z legalną pracą.

We wszystkich krajach Unii Europejskiej - także w tych, które wprowadziły ograniczenia w swobodzie przepływu pracowników - studenci mogą legalnie podejmować pracę. Wcześniej muszą jednak spełnić kilka warunków.

Zamiast wizy
Do niedawna warunkiem podjęcia legalnej pracy w UE przez polskiego studenta było posiadanie tzw. wizy studenckiej. Z dniem wstąpienia Polski do struktur unijnych wizę studencką zastąpiło pozwolenie na pobyt. - Student, który otrzymał prawo do studiowania i jest akredytowany na przyszłej uczelni, ma prawo do otrzymania karty pobytu na czas studiów - tłumaczy Monika Karpuk z Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. - Formalności z tym związanych student nie załatwia w ambasadzie danego kraju w Polsce, ale już na miejscu, w instytucji, która jest kompetentna do wydawania takich pozwoleń. Te instytucje to odpowiedniki naszych urzędów wojewódzkich lub inne specjalne komórki do spraw cudzoziemców.

Zezwolenia na pobyt mają różne formuły - mogą być przeznaczone dla pracowników, studentów lub osób prowadzących własną działalność gospodarczą. Karta studencka uprawnia do legalnego podjęcia pracy w wymiarze godzin określonym przez dany kraj. Wydaje się ją na podstawie zaświadczenia z uczelni o rozpoczęciu studiów. Innym niezbędnym warunkiem otrzymania karty pobytu jest posiadanie ubezpieczenia oraz wystarczającej ilości środków, pozwalających na utrzymanie (przyjmuje się, że jest to kwota przekraczająca minimum socjalne danego kraju).

Praca na godziny
Podstawowym i najważniejszym obostrzeniem, obowiązującym w krajach Unii, które wprowadziły ograniczenia dotyczące swobody przepływu pracowników, jest ograniczenie dozwolonego czasu pracy. W tej dziedzinie nie istnieją uniwersalne regulacje dla całej Unii, wymiar godzinowy określany jest każdorazowo przez ustawodawstwo danego kraju. Różne systemy naliczania limitu godzin pracy obowiązują np. w Niemczech i Francji.

Polscy studenci mają prawo do przepracowania w Niemczech 90 dni w roku na pełny etat lub 180 dni na pół etatu. Niemcy wprowadziły okres przejściowy w obszarze swobodnego przepływu pracowników, który może trwać maksymalnie 7 lat, (licząc od 1 maja 2004 roku) - wyjaśnia Monika Karpuk. - Podobnie we Francji, jednak tutaj obowiązuje inny system: zagraniczni studenci mają prawo do pracy w niepełnym wymiarze godzin w czasie roku akademickiego (19,5 godziny tygodniowo) oraz w pełnym wymiarze godzin w czasie wakacji, jednak nie więcej niż 884 godziny w roku. We Francji okres przejściowy potrwa 2 lata.

Jak zwykli ludzie
W "starych" krajach Unii Europejskiej, które nie wprowadziły okresów przejściowych dla pracowników nowych państw UE - a więc w Irlandii, Wielkiej Brytanii i Szwecji - polscy studenci traktowani są jak pełnoprawni obywatele. Podobnie w nowych państwach członkowskich. Jedynym wyjątkiem jest Malta, która choć teoretycznie otworzyła swój rynek pracy, to jednak pozostawiła tyle ograniczeń, że w tej chwili trudno powiedzieć, czego się można tam spodziewać.

Każdy kraj samodzielnie ustala warunki uzyskania studenckiej karty pobytu oraz limit godzin pracy - przed wyjazdem należy więc zapoznać się z przepisami obowiązującymi w poszczególnych państwach. Przyda się także kontakt z ambasadą danego kraju w Polsce.