Pracuj w Unii

1 maja 2004 roku Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Dla polskich pracowników stworzyło to nowe szanse i wyzwania. Zanim spakujecie walizki zapoznajcie się z kilkoma faktami i przepisami regulującymi funkcjonowanie Unii Europejskiej.

Według przepisów Unii Europejskiej każde państwo członkowskie może bronić się przed napływem siły roboczej z nowo przyjętych krajów, wprowadzając okresy przejściowe. Ustalona tu została zasada 2+3+2. Oznacza to, że każde państwo miało prawo wprowadzenia dwuletniego okresu przejściowego. Jeśli po tym czasie udowodni, że sytuacja na rynku pracy jest zagrożona może przedłużyć ten okres o kolejne 3 lata. Jeśli po 5 pięciu latach likwidacja ograniczeń w zatrudnianiu pracowników z nowo przyjętych państw, wciąż będzie zagrażać gospodarce, państwo może prosić o kolejne 2 lata zwłoki.

FINLANDIA

W Finlandii można przebywać w celu poszukiwania pracy przez okres do trzech miesięcy. Należy zadbać o źródło utrzymania w tym okresie. Obywatele nowych państw członkowskich UE nie są uprawnieni do rejestrowania się w tym okresie jako poszukujący pracy.
Aby legalnie pracować w Finlandii obywatele Polski obowiązani są uzyskać zezwolenie od władz fińskich, udzielane w formie aprobaty zatrudnienia. Wniosek o aprobatę zatrudnienia składa pracodawca w urzędzie pracy, właściwym ze względu na miejsce wykonywania pracy lub pracownik za pośrednictwem fińskiej placówki dyplomatycznej, co jednak oznacza wydłużenie procedury. Podstawą udzielenia zgody jest brak możliwości znalezienia odpowiedniego pracownika na lokalnym rynku pracy oraz zgodność warunków zatrudnienia z fińskim ustawodawstwem i standardami.
Przebywając w Finlandii w celu wykonywania pracy należy zarejestrować na lokalnym posterunku policji. Pracownicy z nowych państw członkowskich UE obowiązani są okazać decyzję o aprobacie zatrudnienia. Pobierana jest opłata rejestracyjna (20 EUR). W ciągu tygodnia od zamieszkania w Finlandii należy zarejestrować się w Biurze Ewidencji Ludności (Maistraatti). Otrzymuje się wówczas numer ewidencyjny.

HISZPANIA

Aby legalnie pracować w Hiszpanii obywatel polski musi uzyskać pozwolenie na pracę, które wydawane jest na podstawie umowy o pracę. Do 30 kwietnia 2006 r. mają zastosowanie procedury rekrutacyjne przewidziane Umową o wzajemnym przepływie pracowników między Hiszpanią a Polską. Pracownicy polscy są wybierani w procesach selekcyjnych na podstawie ofert zatrudnienia zgłaszanych przez przedsiębiorców hiszpańskich.
Pracodawca winien złożyć w lokalnym oddziale lub urzędzie pracy i spraw społecznych ofertę pracy, umowę o pracę oraz wniosek na wydanie zezwolenia na pracę i pobyt. Następnie zaaprobowane oferty zostają przekazane przez odpowiednie służby do Polski, gdzie odbędzie się rekrutacja. Umowy o pracę z kandydatami wyłonionymi w drodze selekcji są formalizowane na terytorium Polski. Równocześnie z umową o pracę zostaje pracownikowi wydane pozwolenie na pracę, a także przyznany mu zostaje numer identyfikacji obcokrajowców (NIO). Wszyscy pracownicy, którzy będą pracować w Hiszpanii dłużej niż 180 dni muszą złożyć podanie o wizę.

HOLANDIA

Obywatele nowych państw członkowskich mogą przebywać w Holandii do trzech miesięcy w celach prywatnych, w tym również poszukując pracy. Niezbędne jest posiadanie środków utrzymania w tym okresie. Uzyskanie zezwolenia na pracę stanowi podstawę zatrudnienia obywateli Polskich w Niderlandach. Pracodawca składa wniosek o zezwolenie na pracę dla cudzoziemca w Centrum Pracy i Dochodów (CWI). Pracodawca musi wykazać, że przez co najmniej 6 tygodni bezskutecznie poszukiwał pracownika lokalnego lub z innego 'starego' państwa członkowskiego UE za pośrednictwem publicznych służb zatrudnienia i systemu EURES. Udzielenie zezwolenia na pracę cudzoziemca uzależnione jest m.in. od warunków zatrudnienia i sytuacji na rynku pracy. Decyzja w tej sprawie podejmowana jest w czasie do 5 tygodni od złożenia wniosku. Całość procedury uzyskiwania zezwolenia (wraz ze zgłoszeniem wakatu) trwa minimalnie ok. 3 miesięcy. W niektórych branżach, cierpiących na brak specjalistów, wydanie zezwolenia możliwe jest w oparciu o szybszą procedurę - bez konieczności udowodnienia niepowodzenia w poszukiwaniu pracowników. Obywatele państw UE/EOG, przybywający do Niderlandów z zamiarem dłuższego pobytu, obowiązani są do rejestracji w Biurze Policji ds. Cudzoziemców ( Vreemdelingenpolitie) w ciągu 8 dni od przyjazdu do Holandii. Przed podjęciem pracy należy uzyskać w urzędzie skarbowym numer SOFI, służący celom podatkowym i ubezpieczenia społecznego. Przebywanie w Niderlandach przez okres powyżej 3 miesięcy wymaga uzyskania od władz lokalnych 'dowodu legalnego zamieszkania'. W celu jego uzyskania osoba zatrudniona musi wykazać się zaświadczeniem o legalnym zatrudnieniu.

IRLANDIA

Obywatele wszystkich państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mogą przebywać w Irlandii do trzech miesięcy bez konieczności dokonywania jakichkolwiek formalności. Warunkiem jest - oczywiście - możliwość utrzymania się w oparciu o własne środki. W tym okresie można poszukiwać pracy, korzystając także z usług publicznych służb zatrudnienia.
Obywatele wszystkich państw EOG, w tym także obywatele nowych państw członkowskich, mogą podejmować pracę w Irlandii na takich samych warunkach, jak Irlandczycy. Aby podjąć pracę nie trzeba legitymować się także pozwoleniem na pobyt, chociaż jest ono wymagane przy pobytach przekraczających 3 miesiące. Zamieszkując w Irlandii należy w lokalnym Biurze Świadczeń Społecznych (Social Welfare Office) uzyskać numer PPS (Personal Public Service). Będzie on niezbędny przy kontaktach z instytucjami ubezpieczenia społecznego, urzędem skarbowym i w wielu innych sytuacjach. Przy pobycie przekraczającym 3 miesiące należy złożyć w Biurze ds. Imigracji w Dublinie (w innych miejscach kraju - na policji) wniosek o zezwolenie na pobyt. Należy dołączyć do niego dokument potwierdzający źródło utrzymania w Irlandii, czyli np. zaświadczenie o zatrudnieniu lup potwierdzenie statusu samozatrudnionego.

SZWECJA

Obywatele wszystkich państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mogą przebywać w Szwecji do trzech miesięcy bez konieczności dokonywania jakichkolwiek formalności. Warunkiem jest - oczywiście - możliwość utrzymania się w oparciu o własne środki. W tym okresie można poszukiwać pracy, korzystając także z usług publicznych służb zatrudnienia. Obywatele państw EOG, w tym także obywatele nowych państw członkowskich, mogą podejmować pracę w Szwecji na takich samych warunkach, jak Szwedzi. Aby podjąć pracę nie trzeba legitymować się także pozwoleniem na pobyt. Przebywanie w Szwecji dłuższe niż 3 miesiące wymaga uzyskania pozwolenia na pobyt. Osoba ubiegająca się o pozwolenie na pobyt powinna wykazać, że dysponuje stałym źródłem utrzymania na terenie Szwecji. W przypadku pracowników będzie to zaświadczenie o zatrudnieniu. Pozwolenie wydawane jest generalnie na okres 5 lat lub - w przypadku umów czasowych - na krótszy, oznaczony okres. Wraz z pozwoleniem (wydanym na okres powyżej 1 roku) otrzymuje się numer systemu ewidencji ludności. Otrzymanie pozwolenia jest bezpłatne.

WIELKA BRYTANIA

Obywatele nowych państw członkowskich mogą bez ograniczeń wjeżdżać do Wielkiej Brytanii w celu poszukiwania i podejmowania pracy. W ciągu miesiąca po podjęciu pracy w Wielkiej Brytanii należy zarejestrować się w programie rejestracji pracowników (Worker Registration Scheme - WRS). Dokonuje się tego drogą pocztową. Jednorazowa opłata z tym związana wynosi 50 GBP. Otrzymane potwierdzenie rejestracji należy przedstawić pracodawcy. W przypadku zmiany pracodawcy należy uaktualnić zgłoszenie rejestracji, co nie wiąże się z dodatkowymi opłatami. Po upływie 12 miesięcy zatrudnienia można uzyskać zezwolenie na pobyt. Podejmując pracę w Wielkiej Brytanii należy uzyskać Numer Ubezpieczenia Społecznego. W tym trzeba zgłosić się do lokalnego biura Departamentu Pracy i Emerytur (Department for Work and Pensions) - w przypadku przebywania na terenie Anglii, Szkocji i Walii, a w Irlandii Północnej - do Departamentu Rozwoju Społecznego (Department for Social Development).

KRAJE NOWOPRZYJĘTE

Obywatele polscy mają pełną swobodę przemieszczania się jako pracownicy do wszystkich nowych państw członkowskich Unii za wyjątkiem Malty. Oznacza to, że bez konieczności uzyskiwania żadnych zezwoleń, na zasadach takich samych jak obywatele tych państw można podjąć pracę: na Cyprze, w Czechach, w Estonii, na Litwie, na Łotwie, na Słowacji, w Słowenii, na Węgrzech.

Źródło: www.eures.praca.gov.pl