Komin Pokutników

Komin Pokutników to książka szczególna; to dobra górska literatura, ale też niemal reporterski zapis wspinaczek o znaczeniu przełomowym dla historii taternictwa. Można ją czytać jako literacką opowieść o przygodzie, z wartką akcją i ujmującym dowcipem, bądź jako źródło faktograficzne – w tym pomaga komentarz historyczny dodany do obecnego wydania, stanowiący klucz do rozszyfrowania bohaterów oraz dokonanych przez nich przejść.

Tekstowi towarzyszy blisko setka unikalnych zdjęć, przeważnie dotąd niepublikowanych.

Spis treści:

Od redaktora

Lawina

Direttissima

Piosenka Brassensa

Ściana lęku

Biwak na Wielkim Wozie

Kto woła pomocy

Słońce nad Ułłu-Tau-Czana

Komin Pokutników

Śladami Gornej Indyjki

Twarz Szchary

Wielki Mnich

Czarny motyl

„Świecznik” Filara Frêney

Komentarz historyczny

Wykaz postaci

Nota edytorska

Jan Długosz i jego tatrzańska epoka

Fragment:

Dochodzi południe, z kominów nade mną sypią się mniejsze lub większe odłamki lodu i śnieżne bryłki. Wreszcie hak – francuska „łyżeczka” – wbity na centymetr jako chwyt. Podnoszę nogę, ale spiesznie stawiam ją z powrotem. Boję się: tak trudno o decyzję...

I wtedy, hen z dołu, dolatuje dalekie wołanie Zdziska, który już ponad dwie godziny stoi sobie spokojnie na dawnej platformie biwakowej:

– Heej, ojcowie! Jak leci?

– Doobrze! Janek kończy przewieszkę!

Ta podsłuchana rozmowa dodaje mi otuchy. Do diabła, ostatecznie to tylko dwa metry! Nie takie rzeczy się robiło...

W kilka sekund później raki zagłębiają się w twardy śnieg.

Kociołek ucieka stromo do zbiegu dwóch skośnych kominów. Jego lewa ścianka jest prosta, prawa lekko wgłębiona. „Tam założę stanowisko – myślę – w razie lawiny śnieg przyciśnie mnie do ściany”. Niestety, znów nie ma szczelin na haki. „Trzeba wykopać jamę” – postanawiam.

– Ściągajcie Zdziska! – wołam.

Wkopuję się powoli; im głębiej, tym śnieg staje się coraz miększy. Wryłem się po pas, a potem prawie po barki. „No, będzie chyba dość” – myślę.

– Gotowe! Maciek może iś...

W ułamku sekundy następuje coś strasznego: rozpędzona, zbliżająca się lokomotywa, eksplozje bomb, jękliwy łomot walonego wichurą drzewa, warkot odrzutowca – wszystko prędzej niż myśl. Odruchowo kulę się w jamie i uderza mnie fala śniegu. Jestem już w samym sercu huku, rozpłaszczony, przybity do ściany; tony białego ciężaru zrywają mi czapkę z głowy, prą niepowstrzymanie w dół, mokry śnieg zasypuje mnie coraz wyżej, cementuje na stanowisku. „To dobrze – przemyka mi przez myśl – może mnie nie wyrwie”. Huk trwa, pociągi śniegu przelatują dalej nad głową. Jest ciemno, nie wiem, co z pozostałymi, i ciągle czekam na straszną, wyszarpującą mnie siłę. Ale jeszcze stoję, czekan ani drgnie. Czuję się jak we wnętrzu apokaliptycznego potwora: to nie martwy śnieg, to ogromna, wściekła bestia!

Rzeka śniegu zaczyna topnieć. Hurkot milknie, nacisk maleje. Schodzą resztki lżejszego pyłu. Ze śniegu wystaje mi tylko głowa i lewa ręka, reszta zabetonowana tak, że trudno drgnąć. Szarpię się trochę i uwalniam drugą rękę. Przy ścianie wystaje rąbek zagrzebanej czapki. Wyjmuję ją, otrzepuję starannie i naciągam głęboko na uszy. Dopiero teraz jestem zdolny do normalnego myślenia. Dlaczego oni milczą?

– Heej! – wołam; mój głos dźwięczy dziwnie.

– Janek! Żyjesz? – dolatuje z dołu wątły chórek o nieco żałosnym brzmieniu.

– Jak tam? – pytam.

– Poszło górą. Co robimy?

– Nie wiem... Muszę się odkopać.

Trwa to długo. W końcu jama wraca do pierwotnych wymiarów. Mamy szczęście, to fakt. Lawina dwadzieścia minut wcześniej lub stanowisko w jakimkolwiek innym miejscu, a zginęlibyśmy bez ratunku. To był mokry, ciężki śnieg, o kolosalnej sile uderzenia. Z pól podszczytowych? Jestem prawie pewien, że nie. A więc grozi nam tylko prawy, umieszczony wprost nad głową komin. Uderzenie będzie jeszcze silniejsze. Jest źle, zjazdy w obliczu tej groźby to szaleństwo. Najlepiej byłoby przeczekać do wieczora i dopiero wcześnie rano iść dalej. Ale biwak tu, w zasypywanym lawinami żlebie, bez sprzętu i każdy osobno...