W Polsce z książek Doris Lessing ukazały się między innymi: Pamiętnik przetrwania (Wydawnictwo Literackie), Dzieci przemocy, Opowieści afrykańskie, Piąte dziecko. Ciekawa powieść… wręcz skrzy się dokładnie zapamiętanymi szczegółami.
Michiko Kakutani, „New York Times”To mądre i poruszające połączenie fikcji z prawdziwą historią. Alfred i Emily
jest… dowodem na wciąż żywotną formę literacką Lessing.
„Washington Post Book World”
Wyczucie, z jakim Lessing pokazuje trudne zagadnienia, jest w tej powieści wyraźne jak zawsze, tak świeże i wciągające, jak wszystko, co do tej pory napisała.
„Kirkus Reviews”
Nigdy dotąd nie pokazała lepiej siły wyobraźni oraz daru analizy rzeczywistości.
„Wall Street Journal”
Wzbogacone najbardziej wnikliwymi spostrzeżeniami i kpiącą ironią… to niezwykłe połączenie fikcji literackiej i wspomnień (wraz z rodzinnymi fotografiami) zaowocowało powieścią zarówno wciągającą, smutną, jak i tragiczną.
„Booklist (starred review)”
Poruszająca analiza, subtelna i głęboko wzruszająca. „Minneapolis Star Tribune”
Dziwna i pełna wyrazu wyprawa w minione czasy… Z niezwykłą siłą nie tylko opisuje przeszłość autorki (bohaterki), ale również uświadamia, że każdy z nas, wracając do własnej przeszłości, może znaleźć w niej coś cennego.
„San Francisco Chronicle Book Review”„Alfred i Emily” to najnowsza powieść Doris Lessing, a także najbardziej osobista i według zapewnień samej autorki – ostatnia. To jednocześnie jej rozrachunek z przeszłością i próba zrozumienia własnych korzeni. Lessing składa w niej hołd swoim rodzicom i całemu pokoleniu naznaczonemu tym tragicznym doświadczeniem, którym była I wojna światowa. Jak sama mówi w wywiadach prasowych, powstała książka o wymowie antywojennej.
Lessing twierdzi, że nigdy tak naprawdę nie znała swoich rodziców, bo ich życie uległo gruntownej zmianie w obliczu konfliktu i nigdy już nie byli tymi samymi ludźmi, co przed wojną – ojciec doznał dotkliwych obrażeń i do końca życia cierpiał z powodu kalectwa i był ciężko schorowanym człowiekiem, matka zaś straciła na wojnie ukochanego.
Noblistka zastosowała ciekawy zabieg literacki dzieląc powieść na dwie części. W pierwszej wyobraża sobie i opisuje losy rodziców takimi, jakie mogłyby być, gdyby wojna nigdy nie miała miejsca. Druga część jest poświęcona jest rzeczywistym losom Alfreda i Emily.
Lessing wyobraża sobie pierwsze spotkanie rodziców, kiedy mają po kilkanaście lat, na meczu krykieta w 1902 , ale chociaż mają wspólnych znajomych, nie połączy ich nić serdecznej przyjaźni ani uczucie . Ich znajomość będzie trwać z przerwami wiele lat, lecz mając odmienne ambicje życiowe, wybiorą zupełnie odmienne ścieżki. Postać Emily zarysowana jest wyraźnie, jakby Lessing starczyło wyobraźni, żeby dokładnie opisać jej charakter i życiowe pragnienia. Ambitna i zdolna dziewczyna pochodząca z dobrze sytuowanej klasy średniej sprzeciwi się woli ojca i zostanie pielęgniarką. Będzie musiała przy tym znosić biedę i upokorzenia, bo ojciec nie będzie wspierał jej finansowo. Zostanie przełożona pielęgniarek w londyńskim szpitalu, ale po wyjściu za mąż nie będzie kontynuować kariery zawodowej, prowadząc gnuśną egzystencję pani domu. Dopiero przedwczesna śmierć męża wyzwoli jej energię i zdolności organizacyjne. Emily, za pieniądze odziedziczone w spadku, założy sieć szkół dla dzieci z ubogich rodzin i bez reszty poświęci się pracy charytatywnej.
Druga część, zbudowana ze strzępków zapamiętanych przez Lessing, lub przekazanych jej, faktów i zdarzeń. Rodzice Lessing zachęceni przez rząd brytyjski wyjeżdżają do Południowej Rodezji, ówczesnej kolonii imperium brytyjskiego. Ciężar utrzymania rodziny, domu i farmy spada na barki matki Lessing, która walczy z przeciwnościami – niesprzyjającym klimatem, sytuacja polityczną, biedą i chorobą męża. Pomimo piętrzących się problemów z kart powieści wyłania się nieco sentymentalny obraz afrykańskiej egzystencji rodziny Lessing – szczęśliwej pomimo trudnych warunków bytowych. Nie brak również z pietyzmem odmalowanych opisów przyrody, dywagacji na temat odmiennej kultury i obyczajów.
Chociaż autorka przedstawia powieść jako antywojenny manifest, jest ona przede wszystkim poruszającym studium kobiecych charakterów, bo też kobiece postaci – począwszy od matki Lessing – wysuwają się na pierwszy plan. Doskonale opisana jest obyczajowość epoki edwardiańskiej i moralny gorset, który nie pozwalał zaoferować kobietom nic innego poza rolą przykładnej żony i matki. Matka Lessing, wyłamując się z tej roli, burzyła ustalony porządek. Kapitalne są portrety na wskroś edwardiańskiej matrony, przyjaciółki Emily, z jej zaściankowością i uprzedzeniami, a także jej córki walczącej o to, aby być równie niezależną jak Emily.
To powieść świetnie napisana powieść, na wskroś kobieca i kobieco subtelna, starająca się uchwycić proce stawania się kobiety w niesprzyjającej dla niej warunkach.
poleca:
