Być i nie być to pierwsza w polskiej myśli teatralnej tak wyrazista próba uczynienia z dekonstrukcji nie zaledwie punktu odniesienia, lecz zasadniczego horyzontu rozważań o teatrze. Przedmiotem swojej obserwacji autor czyni w pierwszym rzędzie „metafizykę obecności”, strukturę kluczową tak dla teatru, jak dla filozofa dekonstrukcji Jacques`a Derridy. Każdy teatr – twierdzi Plata – lokuje się między dwoma biegunami, między obecnością a nieobecnością.
W rezultacie stanowi więc dowód na nieskuteczność roszczeń metafizyki obecności, podważa podział ustanowiony w imię kategorii tożsamości i jednoznaczności. Tę nierozstrzygalność Plata znakomicie analizuje na przykładzie dokonań kontrkulturowych twórców lat 60., spadkobierców Artauda, dla których scena miała być nieodmiennie przestrzenią obecności.
Szczególnie przekonująco wypada oglądana tu z zupełnie nowej perspektywy twórczość Jerzego Grotowskiego. Jednak niejednoznaczna gra między obecnością i nieobecnością staje się naprawdę fascynująca dopiero u artystów postmodernistycznych, którzy ponoć zrywali z prymatem obecności i zwracali uwagę głównie na to, co obecność rozprasza, co ją podważa. Tak dzieje się w przypadku słynnej nowojorskiej The Wooster Group.
Czy aktor jest obecny na scenie czy raczej maskuje swoją obecność? A tworzona przezeń postać? Jest czy nie jest? Te pytania wyznaczyły pod koniec XX wieku ważny zwrot w pojmowaniu teatru i performansu. Plata jest jednym z pierwszych, którzy konsekwentnie zadają te pytania w Polsce i wobec rodzimych poszukiwań teatralnych, umieszczając je na tle powszechnym. Bardzo cenna praca.
Tomasz Kubikowski
Tomasz Plata (ur. 1974) - obecnie wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie i redaktor "Magazynu Dziennika", dawniej twórca słynnego "City Magazine" oraz redaktor pierwszej "Machiny"; pisał również dla "Gazety Wyborczej", "Dialogu", "Didaskaliów". Wydał książki: Andy Warhol w drodze do teatru, Akademia Ruchu oraz Strategie publiczne, strategie prywatne. Teatr polski 1990-2005 (wydanie niemieckie: Öffentliche Strategien, private Strategien. Das polnische Theater 1990-2005).
Patroni medialni:
Dziennik, Exklusiv, TVP KULTURA
Tomasz Plata, Być i nie być, Sic! Wydawnictwo 2009r. 224s., oprawa miękka, format 135x205, ISBN 978-83-60457-71-9, cena detaliczna 39 zł
W naszej księgarni internetowej 20% taniej!
http://www.wydawnictwo-sic.com.pl/ksiazka/247/Byc-i-nie-byc-/nowosci/
Książka ta ukaże się w Serii Teatru Dramatycznego pod redakcją Doroty Sajewskiej, która jest inicjatywą wydawniczą Teatru Dramatycznego m.st. Warszawy im. Gustawa Holoubka oraz Wydawnictwa Sic!. Ta seria książek autorskich oraz antologii tekstów o teatrze i innych sztukach performatywnych we współczesnej rzeczywistości kulturowej jest pomyślana przede wszystkim, jako próba poszerzenia przez Teatr Dramatyczny społecznego pola gry. Naszym widzom pragniemy zaproponować tym razem w słowie (a zatem w medium dużo trwalszym niż teatr) myśli, które przywołują bliskie nam konteksty estetyczne, ideologiczne i historyczne. Tym zaś, którzy stronili dotąd od teatru, chcemy pokazać, jak fascynująca może się okazać podróż intelektualna przez sztukę teatru i jej okolice.
Następnie w Serii Teatru Dramatycznego ukaże się:
Małgorzata Dziewulska, Inna obecność
poleca:
