Gdy będziecie w Wielkiej Brytanii, przyjrzyjcie się drobnym, które macie w kieszeni, a zauważycie, że twarz królowej, która widnieje na wszystkich monetach, od pensów po funty, wszędzie ukazana jest z profilu. Gdy jednak przejrzycie banknoty w portfelu, nie zobaczycie tam ani jednego profilu. Na banknotach umieszcza się wyłącznie portrety królowej, które artyści sporządzili en face. Z niewielkimi wyjątkami prawidłowość ta występuje również w innych krajach: profil na monetach i portret en face na banknotach. Skąd ta różnica?
Mówiąc pokrótce, choć artyści na ogół wolą portrety en face, trudności techniczne rzeźbienia w metalu sprawiają, że sporządzenie rozpoznawalnego wizerunku en face na monecie jest bardzo trudne.
Głębokość reliefu portretu na monecie wynosi zwykle mniej niż 0,04 cm, co sprawia, że trudno jest osiągnąć stopień szczegółowości potrzebny zazwyczaj, by sporządzić rozpoznawalny portret en face. Gdy natomiast twarz ukaże się z profilu, postać bywa łatwa do rozpoznania już z samego zarysu. Portret en face można by rzeźbić na monetach, lecz tylko znacznym kosztem. Poza tym większa część subtelnych szczegółów starłaby się szybko, wejściu monety do obiegu.
Jeżeli profil łatwiejszy jest zarówno do wyprodukowania, jak i do rozpoznania, dlaczego nie umieszczać ich również na banknotach? Otóż dodatkowy stopień trudności stworzenia portretu en face na pieniądzach papierowych utrudnia zadanie fałszerzom.
Ostatnie dwa przykłady w tym rozdziale zwracają uwagę na fakt, że pewnych cech produktu nie można zrozumieć, jeśli nie weźmie się pod uwagę uwarunkowań historycznych.
Dlaczego DVD sprzedaje się w znacznie większych opakowaniach niż CD, chociaż oba typy płyt mają dokładnie ten sam rozmiar?
(LAURA ENOS)
Płyty CD są dostępne w pudełkach o szerokości 148 mm i wysokości 125 mm. Płyty DVD natomiast sprzedaje się w opakowaniach o szerokości 135 mmi wysokości 191 mm. Po co używać dwóch różnych opakowań do płyt tego samego rozmiaru?
Odrobina dociekliwości pozwoli nam wyjawić historyczne przyczyny tej różnicy. Zanim pojawiły się płyty o zapisie cyfrowym CD, większość nagrań sprzedawana była na dyskach winylowych, pakowanych w dopasowane koperty w kształcie kwadratu o boku 320 mm. Stojaki, na których wystawiano w sklepie płyty winylowe, miały więc szerokość akurat taką, by można było na nich zmieścić dwa rzędy płyt CD z elementem przegradzającym pomiędzy nimi. Projektując opakowania na płyty CD o szerokości nieco mniejszej niż połowa boku kopert na płyty winylowe, które miały one zastąpić, hurtownicy uniknęli znacznych kosztów wymiany stojaków do przechowywana i wystawiania towaru.
Podobne względy powodowały decyzjami dotyczącymi opakowań na płyty DVD. Zanim stały się one popularne, większość wypożyczalni udostępniała filmy na kasetach w formacie VHS, które pakowano w dopasowane pudełka o szerokości 135 mm i wysokości 191 mm. Kasety wideo wystawiano przeważnie, ustawiając je jedną przy drugiej, grzbietami do przodu.
Opracowanie opakowania na DVD o tej samej wysokości pozwoliło wypożyczalniom na wystawianie swoich zbiorów DVD na istniejących półkach w czasie, gdy konsumenci przestawiali się na nowy format. Umieszczanie płyt DVD w opakowaniach tej samej wysokości, co opakowanie VHS sprawiło zarazem, że przestawienie się na DVD było bardziej atrakcyjne dla konsumentów - mogli oni przechowywać swoje płyty DVD na tych samych półkach, na których ustawiali wcześniej kasety wideo.
Dlaczego japońskie młode pary wydają więcej na wesela niż młode pary na Zachodzie?
(TSUTOMU ITO)
Średnio licząc, japońskie młode pary wydają ponad dwukrotnie więcej pieniędzy, by uczcić swój ślub, niż młode pary na Zachodzie. Chociaż wydatek na jednego gościa i tak jest wyższy w Japonii niż na Zachodzie, zasadniczym wytłumaczeniem różnicy w kosztach jest fakt, że japońskie pary zwykle zapraszają większą liczbę gości. Dlaczego wesela japońskie urządzane są na tak wielką skalę?
Japońskie pary zwykle świętują swoje gody wraz z całym tabunem kolegów z pracy, pracodawców i innych członków społeczności. Często zaprasza się miejscowych polityków, niezależnie od tego, czy znają oni młodą parę. Listy zaproszonych często liczą od trzystu do pięciuset gości, nawet w przypadku małżeństw klasy średniej.
Japońskie pary zarzucają tak szeroką sieć po części dlatego, że ich społeczeństwo opiera się w dużym stopniu na nieoficjalnych systemach powiązań społecznych i biznesowych. Niezmiernie istotną cechą, pozwalającą zachować pozycję w tym systemie, jest silne przywiązanie do harmonii społecznej (wa). Niezaproszenie na wesele kogoś, kto spodziewa, że będzie zaproszony, może wywołać skandal towarzyski na wielką skalę i na zawsze zachwiać pozycję autora gafy. Zatem ogromne listy gości zapraszanych na japońskie wesele postrzegać można jako inwestycję w zachowanie ważnych układów towarzyskich i zawodowych. Takie powiązania istnieją również i w krajach zachodnich, są tam jednak o wiele mniej istotne niż w Japonii.
Wielkie wesela: inwestycja w interesy i sieci kontaktów?
RYS. MICK STEVENS
fragment książki Roberta H. Franka Dlaczego piloci kamikadze zakładali hełmy? Czyli ekonomia bez tajemnic
poleca:
