Łuskanie światła. Reportaże rosyjskie

Autor, żyjąc z nimi jako „Jędrzej z kraju Jana Pawła II”, daje pogłębiony i wolny od klisz taniej sensacji portret ludzi, którzy w różnych momentach swego życia uwierzyli w Wissariona. Ma przy tym dość odwagi, aby samemu również stanąć twarzą w twarz z wyzwaniem, jakim dla zmęczonego kapitalizmem mieszkańca Zachodu jest alternatywne bytowanie w Nowym Jeruzalem: skupione na życiu duchowym i cichej pracy, samowystarczalne, w głębokiej harmonii z przyrodą. Nie przechodząc ani na chwilę na stronę wyznawców Wissariona, Morawiecki umie opowiedzieć o – przecież nie tylko – swojej „tęsknocie nienasyconej”, fascynacji, rozterkach i – w końcu – rozczarowaniu. Jego wyprawom do Zony towarzyszy pytanie o to, czym jest Rosja i dlaczego fascynuje – pytanie stare i banalne, na które autor Łuskania światła udziela niebanalnej i nieprostej, osobistej odpowiedzi.

„To mogło się stać tylko tu, tylko w Rosji. Tylko Rosjanie mogli za nim pójść: szeroka dusza, wylewność, dawaj wpieriod. Najpierw pójdziemy, potem zobaczymy, kto to taki, kim jest. Wiadomo: my nie miód i nie cukier. Ale tylko Rosjanie mogli stworzyć Zonę: trochę nienormalni, otwarci”.

Kola Kazakow, jeden z bohaterów książki

Są trzy powody, by sięgnąć po książkę Jędrzeja Morawieckiego. Pierwszym jest jej temat główny: Rosja wykluczonych, tych, którzy trafili na śmietnik historii po upadku systemu radzieckiego, albo którzy się w tej nowej Rosji nie zmieścili, a przecież też mają swoją o niej opowieść. Po drugie, każdy kto się interesuje fenomenem dzikiego sacrum, religijnego sekciarstwa i duchowych poszukiwań epoki globalnej, znajdzie w pracy Morawieckiego pożywkę do refleksji. Po trzecie, autor daje interesujący przykład nowej sztuki polskiego reportażu, w której dziedzictwo Ryszarda Kapuścińskiego ulega twórczej rewizji.

Adam Szostkiewicz, Polityka