Jądro Ziemi obraca się szybciej niż powłoka
Naukowcy zakończyli trwającą dziewięć lat
debatę nad tym, czy jądro Ziemi rzeczywiście obraca się szybciej niż jej płaszcz i powierzchnia. W publikacji w najnowszym "Science" dowodzą, że w skali roku jądro "kręci się" o 0,3-0,5 stopnia szybciej od skorupy ziemskiej.
Jądro Ziemi składa się z płynnego jądra zewnętrznego (o grubości
ponad 2 tys. kilometrów) oraz jądra wewnętrznego. Jądro wewnętrzne
jest ciałem stałym o średnicy ok. 2,4 tys. kilometrów.
Uważa się, że konwekcja (przenoszenie energii) jądra zewnętrznego
połączona z ruchem rotacyjnym Ziemi wytwarza ziemskie pole
magnetyczne w tzw. procesie dynama. Stałe jądro wewnętrzne
prawdopodobnie zaś działa na nie stabilizująco.
Pierwszy dowód na to, że jądro może obracać się z inną prędkością
niż płaszcz i skorupa ziemska pojawił się w roku 1996 r.
Zaprezentowali go autorzy publikacji w najnowszym "Science":
geolog z Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign prof. Xiaodong
Song oraz sejsmolog z Uniwersytetu Columbia Paul Richards.
Naukowcy badali rozchodzenie się fal sejsmicznych podczas
trzęsienia ziemi w jądrze Ziemi i porównywali zapisy z różnych
lat. Odkryli, że fale przechodzące przez wewnętrzne jądro ziemskie
mają inny kształt i prędkość.
Jedynym wytłumaczeniem tego zjawiska jest ruch wewnętrznego jądra
Ziemi - wskazują badacze.
Zdaniem prof. Songa, najbardziej prawdopodobnym wytłumaczeniem
innej prędkości obrotu jądra jest elektromechaniczne sprzężenie na
granicy jądra płynnego i stałego. "Wytwarzane w jądrze zewnętrznym
pole magnetyczne +rozprzestrzenia się+ na jądro wewnętrzne, gdzie
generuje prąd elektryczny. Reakcje zachodzące między tym prądem a
polem magnetycznym powodują, że jądro wewnętrzne obraca się
szybciej" - tłumaczy naukowiec.
"Odmienna rotacja jest jednym z zasadniczych procesów
dynamicznych wywodzących się z początków istnienia naszej planety.
Wciąż jednak jest wiele rzeczy, których nie wiemy o wnętrzu Ziemi"
- podkreśla prof. Song.(PAP)
poleca:
