Dzięki wyłączeniu lub utracie jednego genu, w dorosłym uchu mogą powstawać nowe komórki rzęsate, dzięki którym słyszymy - zaobserwowali badacze z USA. Wyniki badań, które otwierają drogę nowej terapii głuchoty związanej z wiekiem, zamieszcza pismo "Science".
Komórki rzęsate (inaczej rzęskowe) to komórki zmysłowe w uchu
wewnętrznym, dzięki którym słyszymy i utrzymujemy równowagę. Ich
nazwa wzięła się stąd, że pokryte są licznymi rzęskami, które
pomagają odbierać dźwięki i informacje o zmianach położenia ciała.
Ludzie rodzą się z ustalonym kompletem tych komórek - tj. około
50 tys., ale z upływem czasu ich liczba stopniowo spada. Problem w
tym, że komórki rzęsate nie odnawiają się, dlatego ich utrata
grozi nieodwracalną głuchotą i zaburzeniami równowagi. Aż 30 proc.
osób, które ukończyły 70 lat ma znaczne upośledzenie słuchu lub
cierpi na całkowitą głuchotę.
Najnowsze odkrycie badaczy z Wydziału Medycyny Uniwersytetu
Harvarda rodzi nadzieję, że zdolności regeneracyjne komórek
rzęsatych można będzie przywrócić dzięki zablokowaniu jednego
genu.
Analizując aktywność genów w komórkach ucha wewnętrznego zarodków
mysich, naukowcy doszli do wniosku, że zdolności odnowy komórek
rzęsatych zostają zablokowane przez jeden gen - tzw. gen
retinoblastomy - Rb1. Mutacje w tym genie mają związek z rozwojem
wielu nowotworów. Najbardziej znanym jest dziecięcy nowotwór oka -
tzw. siatkówczak (retinoblastoma).
Myszy z wyłączonym genem Rb1 biegały w kółko, co
świadczy o zaburzeniach równowagi i zmianach w pracy ucha
wewnętrznego. Szczegółowe badania wykazały, że zmiany te są
wynikiem aktywnego namnażania komórek rzęsatych.
Wyłączenie genu Rb1 w dojrzałych komórkach rzęskowych hodowanych
na szalkach również pobudzało je do podziałów.
To pozwoliło badaczom wywnioskować, że gen Rb1 sprawuje
bezpośrednią kontrolę nad podziałami tych komórek, a dokładnie -
blokuje ich zdolności dzielenia się jeszcze w trakcie rozwoju
zarodka.
Optymistyczne jest to, że aby uzyskać nową pulę komórek
rzęsatych, wystarczy wyłączyć gen Rb1 w dojrzałych komórkach ucha
wewnętrznego, podkreślają autorzy.
Ich zdaniem, najnowsza praca może zaowocować nowatorską metodą
terapii głuchoty będącej wynikiem zniszczenia komórek rzęsatych.
Ten rodzaj utraty słuchu nie musi być wyłącznie spowodowany
starzeniem, ale też stosowaniem pewnych leków (np.
chemioterapeutyków), infekcji czy urazów ucha oraz hałasem.
Teraz naukowców czeka jeszcze długa i mozolna praca. "Zwyczajne
wyłączenie genu Rb1 pozwala komórkom rzęsatym dzielić się w
nieskończoność. Może to spowodować nowotwór ucha wewnętrznego, a
nie o to nam przecież chodzi" - komentuje biorący udział w
badaniach David P. Corey. Badacze chcą więc znaleźć sposób, który
pozwoliłby wyłączać gen Rb1 tylko na czas potrzebny do odnowy puli
komórek rzęsatych. (PAP)
poleca:
