Czaszka świadczy o ewolucji człowieka

Ludzie współcześni pojawili się w Afryce wschodniej około 150 tys. lat temu, po czym rozprzestrzeniali się ku krańcom Azji południowo-zachodniej i do Afryki południowej. Później, przez Afrykę północną, przedostali się do Europy. Miało to miejsce około 40 tys. lat temu.

W 2005 r. w rumuńskiej jaskini Pestera cu Oase zakończyło się wydobywanie jednej z bardziej kompletnych i najstarszych, odkrytych w Europie czaszek ludzi współczesnych. Datowany na późny Plejstocen (około 35 tys. lat temu) okaz nazwano Oase 2. Czaszka ta pochodzi z pierwszych pięciu tys. lat od "wejścia" ludzi współczesnych do Europy.

Najnowszy PNAS publikuje wyniki badań porównawczych tej oraz innych czaszek H.sapiens z tego samego okresu. Badania prowadzili prof. Joao Zilhao z University of Bristol, prof. Erik Trinkaus z Washington University i inni.

Badania czaszek dają naukowcom pojęcie o tym, jak wyglądali pierwsi H.sapiens, którzy rozprzestrzeniali się po Europie. Prof. Zilhao stwierdził, że Oase 2 ma takie same proporcje, jak czaszki ludzi współczesnych, i ma z nimi wiele wspólnych cech. Stwierdzono też jednak ważne różnice - czaszka z rumuńskiej jaskini ma kilka cech nietypowych dla czaszek ludzi współczesnych, np. spłaszczona część twarzowa i wysunięta do przodu część czołowa.

Stwierdzono tez, że zachowany trzonowiec jest największym, jaki dotąd znaleziono u człowieka współczesnego. Badacze wykluczyli jednak, by czaszka Oase 2 należała do Neandertalczyka - przedstawiciela gatunku, który bezpośrednio poprzedzał, a później - występował obok H.sapiens w Europie. "Takie różnice rodzą ważne pytania na temat historii ewolucyjnej ludzi współczesnych" - podkreślił prof. Zilhao.

Badacz wyjaśnił, że mogą one wynikać z ewolucyjnej rewersji lub też odzwierciedlać braki w wiedzy paleontologicznej na temat różnorodności ludzi w środkowym Paleolicie. Różnice te "mogą też odzwierciedlać mieszanie się z populacjami Neandertalczyków w miarę, jak ludzie współcześni zajmowali zachodnią część Euroazji" - sugerują naukowcy. "Moim zdaniem znalezisko to uświadamia nam w pełni ciągłą naturę ewolucji ludzkiej" - mówi prof. Erik Trinkaus.

"Z technicznego punktu widzenia ta czaszka należy do człowieka współczesnego, ale ludzie, jakich dziś znamy, na pewno od jej czasów ewoluowali". (PAP)