Warany mogą rozmnażać się bez samców

Warany z Komodo, zwane również smokami z Komodo, są największymi jaszczurkami świata. Długość ich ciała może osiągać nawet 3,5 m, a waga 180 kg. Zamieszkują należące do Indonezji wyspy Archipelagu Sundajskiego (gł. Komodo i Rinca). Żywią się świniami, kozami, jeleniami, końmi, a czasem ludźmi.

Grupa naukowców pod kierunkiem Phillipa C. Wattsa odkryła, że te gigantyczne jaszczurki mogą rozmnażać się partenogenetycznie - bez udziału samców. Wnioski takie wysnuli na podstawie obserwacji i badań DNA dwóch samic przebywających w brytyjskich ogrodach zoologicznych.

Partenogeneza, czyli dzieworództwo jest jedną z odmian rozmnażania płciowego. Polega na rozwoju nowego organizmu zwierzęcego z nie zapłodnionej komórki jajowej, bez udziału plemnika. Jest to niezwykle rzadkie w przyrodzie zjawisko. Zachodzi jedynie u niektórych ryb, gadów i bezkręgowców (np. wrotków, nicieni, skorupiaków i roztoczy).

Jedna z obserwowanych samic (z Chester ZOO) zniosła jedenaście w pełni zdolnych do życia jaj, druga (z London Zoo's Sungai) - cztery. Ostatni kontakt z samcami miały one ponad dwa lata temu. Z trzech jaj naukowcy pobrali materiał do testów genetycznych. Przeprowadzone badania dowiodły, że DNA młodych pochodzi wyłącznie od matek.

Oznacza to, że nowe organizmy rozwinęły się bez uprzedniego zapłodnienia. Naukowcy stwierdzili, że prawdopodobnie istnieje mechanizm pozwalający waranom z Komodo na przełączanie się pomiędzy rozmnażaniem obupłciowym a partenogenetycznym w zależności od tego, czy mają dostęp do samca. Z dzieworódczych jaj wyklują się prawdopodobnie w styczniu 2007 r. (PAP)