Przydatny sztuce dwutlenek węgla

W XXI wieku nie ma zakątka świata, gdzie nie prowadzono by prac konserwatorskich, mających na celu odnowienie i zabezpieczenie bezcennych zabytków naszej kultury. "Konserwatorzy zabytków są zobowiązani do opracowywania coraz to nowocześniejszych metod czyszczenia zabytkowych tekstyliów o nieocenionej wartości zarówno historycznej, jak i artystycznej" - mówi profesor Ana Aguiar-Ricardo z portugalskiego Universidade Nova de Lisboa.

Dziś stosowane techniki czyszczenia różnego rodzaju naturalnych materiałów są albo wysoce nieekologiczne (np. chemiczne czyszczenie "na sucho" za pomocą perchloroetylenu) lub niebezpieczne dla konserwowanych dzieł sztuki (wszelkie metody czyszczenia "na mokro"). Naukowcy współpracujący z prof. A. Aguiar-Ricardo opracowali nową, bardziej ekologiczną metodę chemicznego czyszczenia naturalnych materiałów za pomocą dwutlenku węgla.

Technika ta nie wymaga stosowania jakiegokolwiek rozpuszczalnika (nawet wody), a jedynym aktywnym, usuwającym brud i tym samym zabezpieczającym naturalne włókna czynnikiem jest dwutlenek węgla. Wykorzystywany do konserwacji zabytków CO2 jest odpowiednio "przygotowywany", by we właściwej temperaturze i odpowiednim ciśnieniu wykazywał pożądane właściwości. Konieczne jest przeprowadzenie dwutlenku węgla w stan superkrystaliczny (o temperaturze i ciśnieniu wyższym niż krytyczne).

W tych warunkach posiada on gęstość cieczy i lepkość gazu. Co więcej, zmieniając ciśnienie i temperaturę można modyfikować jego właściwości jako rozpuszczalnika, dopasowując do konkretnych zastosowań - w tym przypadku jako cieczy czyszczącej, o wyjątkowo skutecznym, lecz selektywnym i łagodnym działaniu. W ten sposób "wyklęty" dwutlenek węgla stał się najbardziej ekologicznym i najdelikatniejszym oraz stosunkowo najbezpieczniejszym dla osób wykonujących prace konserwatorskie materiałem do odnawiania bezcennych zabytków. (PAP)