Zapłodnione komórki jajowe mogą być używane, podobnie jak dotychczas niezapłodnione, do eksperymentów mających na celu uzyskanie linii embrionalnych komórek macierzystych (ES) oraz klonowania zwierząt - donoszą naukowcy z USA na łamach pisma "Nature".
Do tej pory tego typu badania polegały na wykorzystaniu niezapłodnionych komórek jajowych, do których po usunięciu jądra komórkowego wszczepiano DNA. W swojej najnowszej pracy Kevin Eggan wraz z zespołem z Harvard University wykazali, że możne w tym celu użyć zapłodnionych komórek, oraz że aktywność niezbędna dla przeprogramowania komórki zgodnie z nowym materiałem genetycznym nie zanika po zapłodnieniu.
Naukowcy używali w swoich badaniach świeżo zapłodnionych komórek jajowych myszy, w których podziały zostały tymczasowo zahamowane. Ich chromosomy zastąpiono materiałem genetycznym pobranym z komórek ES myszy i ten sposób uzyskano 9 zwierząt - klonów. Siedem z myszy urodzonych w wyniku eksperymentu zmarło z powodu trudności z oddychaniem, jedna miała śmiertelne zaburzenia rozwojowe, a ostatnia myszka została odrzucona przez przybraną matkę.
Autorzy pracy chcieli również sprawdzić, czy opracowana przez nich metoda będzie mogła być zastosowana do otrzymywania komórek ES dla pacjentów wymagających terapii. W tym celu materiał genetyczny zapłodnionych komórek jajowych myszy zastąpili DNA z dorosłych komórek skóry pobranych z ogona myszy. Komórki jajowe prawidłowo przeszły podziały i wytworzyły blastocysty (stadium rozwoju zarodka) i wtedy naukowcy pobrali z nich komórki ES.
Badacze wykazali również, że można użyć uszkodzonych zygot - komórek powstałych w wyniku zapłodnienia jako "biorców" materiału genetycznego, który chce się powielić, w celu otrzymania komórek ES, sugerując, że nieprawidłowe zygoty ludzkie powstające podczas zabiegów zapłodnienia in vitro mogłyby zostać wykorzystane w ten sposób.
Mimo że sklonowane zwierzęta miały duże kłopoty ze zdrowiem, co wskazuje na problemy z przeprogramowaniem genetycznym komórek jajowych, wyniki badania dowodzą, że świeżo zapłodnione komórki jajowe lub komórki otrzymane z kolejnych stadiów ich rozwoju, mogą być użyteczne w terapii komórkami ES dla pacjentów.(PAP)