Fizycy zbadali pióra z epoki dinozaurów

Najnowsze badania wykazały, że siedem piór, liczących sto milionów lat, ma cechy zarówno pióropodobnych struktur występujących u dwunogich dinozaurów, teropodów, jak i piór ptasich. Zdaniem Vincenta Perrichot z Museum fuer Naturkunde w Berlinie, oznacza to, że można je traktować jako "brakujące ogniwo" w ewolucji piór od dinozaurów do ptaków.

Naukowcy nie są pewni, czy pióra należały do dinozaura, czy do ptaka. Odkopali jednak w pobliżu zęby dwóch dinozaurów. Gatunek ten - według najnowszej wiedzy - mógł być opierzony. "Bardziej prawdopodobne jest zatem, że pióra należały do dinozaurów nie zaś do ptaków" - uważa Perrichot. Bursztyn znaleziono w 2000 r. w kopalni w Poitou-Charentes w zachodniej Francji. Następnie fizycy z Europejskiego Centrum Promieniowania Synchrotronowego w Grenoble skanowali bursztyn w celu zbadania budowy piór.

Okazało się, że jest ona dość prymitywna i przypomina pióra ptasie stanowiące część puchu. Brakowało im na przykład haczyków, które sprawiają, że delikatne promyki pióra łączą się ze sobą. W puchu obecnie żyjących ptaków również brak takich haczyków. Zdaniem naukowców, gdyby dzisiaj ptaki posiadały takie pióra, nie potrafiłyby latać. Pióra wyewoluowały prawdopodobnie u nielotnych dinozaurów po to, by zatrzymywać w ich ciałach ciepło. Taką funkcję szczególnie dobrze spełnia puch.

Dopiero później zaczęły odgrywać rolę w lataniu. Naukowcy spierają się jednak, czy bezpośredni przodek ptaków wspinał się na drzewa i stamtąd szybował, czy też był naziemnym dinozaurem, który rozpędzał się używając nóg i dzięki temu wbijał się w powietrze. Zdaniem naukowców znalezione pióra odznaczają się cechami przejściowymi pomiędzy prymitywnym puchem a bardziej zaawansowanymi piórami o kształcie lepiej przystosowanym do lotu. Jak podkreślają, ten najbardziej krytyczny moment w ewolucji piór nigdy nie został zaobserwowany w materiale kopalnym.

Dodają, że jego brak był dotąd argumentem przytaczanym przez kreacjonistów przeciwko teorii ewolucji. Obecnie stracili oni ten argument. Pióra są o około 50 mln lat młodsze od pra-ptaka archaeopteryksa, który żył około 150 mln lat temu. Posiadacz piór jest bezpośrednim przodkiem wyłącznie późnych dinozaurów, ale bardzo prawdopodobne, że jego pióra posiadają cechy bardziej archaiczne.

Osobnik nie jest formą przejściową, może jednak posiadać przejściowe cechy. Jak podkreślają naukowcy, potrzebnych więcej próbek bursztynów. "Mamy nadzieję, że nasze badania zachęcą teraz ludzi do przyglądania się bursztynom pod kątem poszukiwanie piór dinozaurów" - piszą.(PAP)