Rocznica pierwszej ucieczki z Auschwitz
68. rocznica pierwszej ucieczki więźnia z niemieckiego obozu Auschwitz minie 6 lipca. Niemcy za karę przeprowadzili najdłuższy w historii obozu apel, który trwał 20 godzin. Podczas niego zmarł żydowski więzień Dawid Wongczewski - pierwsza ofiara śmiertelna KL Auschwitz.
Uciekinierem był Polak Tadeusz Wiejowski (numer 220). Pochodził z
Kołaczyc. Był szewcem. Do obozu został deportowany w pierwszym
transporcie więźniów, który do Auschwitz dotarł 14 czerwca 1940
roku z więzienia w Tarnowie.
Wiejowskiemu w ucieczce pomogli polscy robotnicy cywilni,
zatrudnieni jako elektrycy w niemieckiej firmie: Bolesław Bicz,
Emil Kowalowski, Stanisław Mrzygłód, Józef Muszyński i Józef
Patek.
Czterech z nich było członkami ruchu oporu. Wiejowski,
przebrany w robocze ubranie jednego z elektryków, wyszedł w ich
towarzystwie na zewnątrz. Polacy dali mu także prowiant i
pieniądze. Uciekinier towarowym pociągiem wydostał się z okolic
obozu.
Po wykryciu ucieczki Niemcy zarządzili "stójkę" - karny apel.
Trwał od godziny 18.00 6 lipca do 14.00 dnia następnego. Podczas
apelu esesmani przez całą noc chodzili między szeregami więźniów
bijąc i kopiąc. Po raz pierwszy wymierzono również publiczną karę
chłosty.
W "stójce" uczestniczyli wszyscy więźniowie obozu, 1311 osób.
Wśród nich był polski Żyd Dawid Wongczewski.
Do Auschwitz trafił
20 czerwca z więzienia w Wiśniczu Nowym ze śladami wyjątkowo
okrutnego katowania. Wongczewski nie przeżył apelu. Zmarł w nocy z
6 na 7 lipca, stając się pierwszą ofiarą śmiertelną Auschwitz.
8 lipca, w wyniku dochodzenia obozowego Gestapo, aresztowani
zostali polscy robotnicy, którzy pomogli uciekinierowi. Trafili do
obozu. Poddano ich okrutnemu śledztwu. Pierwotnie zostali skazano
na śmierć, ale Niemcy zamienili ostatecznie karę na chłostę i
osadzenie w Auschwitz.
Obóz przeżył tylko Bolesław Bicz, który
zmarł tuż po wojnie.
Tadeusz Wiejowski po ucieczce przez ponad rok ukrywał się w
rodzinnych Kołaczycach. Jesienią 1941 roku został zatrzymany i
osadzony w więzieniu w Jaśle. Został później rozstrzelany w jednym
z nieczynnych szybów naftowych koło Jasła.
Obóz Auschwitz Niemcy założyli w 1940 roku, KL Auschwitz II-
Birkenau - dwa lata później. Stał się przede wszystkim miejscem
masowej zagłady Żydów. W ramach kompleksu Auschwitz funkcjonowała
także sieć podobozów. W obozie Auschwitz Niemcy zgładzili co
najmniej 1,1 miliona osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów,
jeńców radzieckich i więźniów innych narodowości. (PAP)
ostatnia zmiana: 2008-07-04
poleca:
