Sopot

Z Kopriwszticy najlepiej udać się w dalszą podróż pociągiem. Jadąc, mijamy Klisurę, niewielkie miasteczko, które wsławiło się bohaterską walką podczas powstania 1876 r., po czym zaczynamy oddalać się od gór. Zostawiamy za sobą północne stoki Srednej Gory i wjeżdżamy w dolinę rzeki Striamy. Pierwsze większe osiedle na naszej trasie to Sopot.

Miasteczko leżące w dolinie u południowych stóp Starej Płaniny. W okresie odrodzenia narodowego było dużym ośrodkiem rzemiosła, działały tu liczne warsztaty krawieckie, szmuklerskie i garbarskie. Po odzyskaniu niepodległości tradycje te zostały zachowane: dziś istnieją tu duże zakłady produkujące dywany, gobeliny, kobierce i ozdobne kilimy, także na eksport. Ich budynki można zobaczyć, idąc z dworca kolejowego w kierunku centrum miasta. Sopot słynie również jako miejsce narodzin ojca literatury bułgarskiej, Iwana Wazowa.

Na szczególną uwagę zasługuje tu kilka miejsc. Ponieważ miasteczko jest znane przed wszystkim dlatego, że urodził się w nim klasyk literatury bułgarskiej, Iwan Wazow (1850 – 1921), warto zajrzeć najpierw do muzeum poświęconego jego pamięci. Muzeum Wazowa mieści się w odnowionym w 1935 r. domu, gdzie pisarz urodził się i wychował. W jednym z pokojów urządzono stylizowany salon fryzjerski, w którym znajdują się naturalnej wielkości figury ludzi, przedstawiające pogrążonych w miłej pogawędce przyjaciół. To charakterystyczne postacie epoki odrodzenia, uwiecznione w bardzo znanych w całej Bułgarii opowiadaniach Wazowa: fryzjer hadżi Achił, jego sąsiedzi i znajomi. Obok muzeum otwarto wystawę, prezentującą najważniejsze momenty z życia Wazowa – jest tutaj zbiór zdjęć i dokumentów oraz egzemplarze licznych przekładów jego dzieł na języki całego świata. Muzeum leży w ścisłym centrum miasta, na placu głównym, i czynne jest codziennie. W pobliżu centrum znajduje się także metoh św. Bogurodzicy (Sw. Wywedenie Bogorodiczno), założony w 1665 r. obok XV-wiecznej kaplicy. Spalony w 1877 r. podczas wojny rosyjsko- tureckiej, został później odbudowany. Zachowała się XV-wieczna cerkiew z fragmentami starych fresków i ikonami; jest tu cela mniszki Christiny, która ukrywała Wasyla Lewskiego, jak również cele Hadżiego Rowoama i mniszki Rady Gospożinej, których imiona utrwalił w narodowej epopei bułgarskiej Pod jarzmem Iwan Wazow. Na klasztornym dziedzińcu znajdują się także stara czeszma i zadbany ogród z wijącymi się po rusztowaniach winoroślami. Godne uwagi są ponadto cerkiew św. św. Apostołów Piotra i Pawła (1846) i kilka odrodzeniowych domów.

W odległości ok. 2 km od centrum miasta leży monaster św. Spasa, gdzie w 1858 r. Wasił Iwanow (później Lewski), legendarny bojownik o wolność Bułgarii, zwany także Apostołem Wolności, przyjął święcenia diakonatu,

przybierając imię zakonne Ignatij (Ignacy). Jeśli będziemy mieli szczęście (albo pecha), po drodze do klasztoru wejdziemy w przeganiane po peryferyjnych uliczkach stada owiec, hodowane przez mieszkańców w północnej części miasta. Brak informacji na temat daty powstania monasteru. Dzisiejsze budynki postawiono już po wyzwoleniu, w 1879 r. Odnowiony ostatnio monaster oferuje miejsca noclegowe po 10 – 15 lw. Nieopodal znajduje się dolna stacja wyciągu siodełkowego, którym można wyjechać na wysokość ok. 1600 m n.p.m. w pobliże schroniska

Nezabrawka. Wyciąg zatrzymuje się na stacji pośredniej Pocziwałoto, będącej ze względu na korzystne ukształtowanie terenu ulubionym miejscem lotniarzy i paralotniarzy. Do schroniska można także dojść piechotą od dolnej stacji wyciągu za ok.3 – 3,5 g.

W odległości ok. 5 km na północny zachód, na południowych stokach Starej Płaniny, znajdują się ruiny średniowiecznej bułgarskiej fortecy, zwane Anewsko kale, ok. 850 m n.p.m. Zachowane do dzisiaj, wysokie miejscami na 14 m resztki murów obronnych oraz wież od lat przyciągają uwagę miłośników historii, a zwłaszcza archeologów, których poszukiwania dowiodły, że początki twierdzy sięgają lat 40. XIII w., jej upadek zaś przypada na lata 70. XIV w., okres najazdu tureckiego na Bałkany. Pozostałości twierdzy naukowcy wiążą ze średniowiecznym miastem Kopsis, które było siedzibą despoty Wojsiła, brata cara Smilca (1292 – 98). O istnieniu miasta i twierdzy wspominają bizantyńskie kroniki. Dojście tu piechotą zajmuje ok. 1,5 – 2g.

Z miasteczka można wyruszyć na wspinaczkę na szczyt Lewski (2166 m n.p.m.), pod którym znajduje się schronisko Dobriła (1750 m n.p.m.; 15 miejsc noclegowych). Dojście do schroniska piechotą zajmuje ok. 4 g., ze schroniska na szczyt Lewski dociera się w ok. 1 g.