Kolej

Między Polską a Słowacją istnieją trzy przejścia kolejowe: Zwardoń – Skalité, Muszyna – Plaveč oraz Łupków – Medzilaborce. Bezpośrednie pociągi na Słowację jeżdżą także przez Czechy przejściami Międzylesie – Lichkov i Cieszyn – Český Těšín.

Najwygodniej dociera się na Słowację przez najlepsze obecnie przejście kolejowe Zwardoń – Skalité, którym kursuje najwięcej pociągów (ok. 10), a po niedawnym zelektryfikowaniu słowackiego odcinka Zwardoń – Čadca wzrosła liczba pociągów dalekobieżnych, czas przejazdu zaś został wydatnie skrócony.

Codziennie wieczorem z Warszawy wyrusza pociąg pospieszny Batory do Budapesztu, który nad ranem dociera do Żyliny będącej najważniejszym węzłem północno-zachodniej Słowacji. Przez Żylinę przejeżdża wiele dalekobieżnych pociągów z Bratysławy do Koszyc i Humennégo. Od Żyliny jadą one linią koszycko-bogumińską, która łączy wszystkie najważniejsze ośrodki i punkty przesiadkowe Słowacji północnej: Vrútky (przesiadka do pociągów do Martina, Prievidzy, Bańskiej Bystrzycy i Zwolenia), Kraľovany (przesiadka do pociągów do Dolnego Kubína, Orawskiego Podzamcza, Twardoszyna i Trzciany), Rużomberk, Liptowski Mikulasz, Štrbę, Poprad, Nową Wieś Spiską, Margecany i Kysak. Natomiast linia z Żyliny do Bratysławy prowadzi przez takie ważne miejscowości, jak Púchov, Trenczyn (przesiadka do pociągów do Topolczan), Nové Mesto nad Váhom (przesiadka do pociągów do Myjavy), Pieszczany, Leopoldov (przesiadka do pociągów do Nitry) oraz Trnava (przesiadka do pociągów do Galanty i Novych Zámków oraz Kut).

Z Katowic do Zwardonia kursuje sporo pociągów osobowych, a po południu odchodzi przyspieszony pociąg Góral do Bratysławy przez Żylinę, obsługujący większe stacje po stronie polskiej i słowackiej (więcej niż pociąg pospieszny!). Rano odjeżdża także pociąg przyspieszony Skalnica z Krakowa do Żyliny, do którego można wsiąść w Czechowicach Dziedzicach, jadąc od strony Katowic (obsługuje on też ważniejsze stacje). Ze Zwardonia jedziemy do Żyliny z przesiadką w Čadcy lub korzystamy z bezpośredniego połączenia – co godzina odchodzi pociąg pospieszny w stronę Koszyc oraz Bratysławy. Co ważne, bilety na pociągi przyspieszone kosztują tyle samo, co na osobowe!

Bilety kupujemy w komunikacji krajowej do Zwardonia, przejazdówkę Zwardoń – Skalité lub Zwardoń – Čadca u polskiego konduktora, a w Čadcy w kasie za korony słowackie nabywamy bilet do stacji docelowej. Jest to bardzo dogodne połączenie, gdyż linią Čadca – Żylina – Koszyce oraz Żylina – Bratysława jeżdżą szybkie pociągi międzynarodowe oraz krajowe i można ją przyrównać do naszej CMK.

Na pograniczu Beskidu Sądeckiego, Spiszu oraz Szarisza znajduje się kolejowe przejście graniczne Muszyna – Plaveč. Codziennie kursują tędy 3 pociągi dalekobieżne z Krakowa i 2 osobowe z Krynicy. Wieczorem wyjeżdża pociąg pospieszny Cracovia do Budapesztu, który do Plavča dociera po godz. 3 w nocy, rano pociąg Tarnovia do Koszyc, który w Plavču jest przed południem, i po południu odchodzi pociąg Prešovčan również do Koszyc, będący w Plavču ok. 18.00. Dwa ostatnie są na Słowacji pociągami przyspieszonymi, tzn. cena biletu ustalana jest wg taryfy osobowej, tymczasem w Polsce ciągle zwleka się z wprowadzeniem w nich takiej samej taryfy osobowej. Miejmy nadzieję, że wkrótce to nastąpi i podróż na Słowację będzie jeszcze tańsza. Zawsze jednak można do Muszyny dojechać tańszymi pociągami osobowymi (z Krakowa lub Rzeszowa z przesiadką w Tarnowie) i tam wsiąść do pociągu międzynarodowego. Wymienione wyżej pociągi jadą przez Lipany, Sabinov (punkt wyjścia w pasmo Czergowa), Wielki Szarisz, Preszów (przesiadka do pociągów do Humennégo i Bardiowa) oraz Kysak (pociągi do Margecan, a z Margecan do Gelnicy, Słowackiego Raju, Červenej Skaly, Brezna i Bańskiej Bystrzycy). Natomiast z Koszyc można się udać do Trebišov, Michalovców, Čiernej nad Tisou, Rožňavy i pozostałych miejscowości Słowacji południowej.

Ponadto rano i po południu z Krynicy wyjeżdżają pociągi osobowe do Plavča, a stamtąd wracają przed południem i wieczorem. Słowackie bilety najlepiej kupić w kasie za słowackie korony, gdyż opłaty za wypisanie w pociągu są dwukrotnie wyższe niż w Polsce, a czasu jest sporo, bo w Plavču zawsze następuje zmiana lokomotywy.

Z Plavča co godzina odjeżdża autobus szynowy do Popradu (stacja Poprad-Tatry) przez Starą Lubowlę, Podoliniec, Spiską Białą i Kieżmark. Stąd możemy swobodnie udać się pod Tatry (sieć tatrzańskich wąskotorówek zwanych električkami, w skrócie TEŽ, zapewnia połączenie ze Starym Smokowcem, Tatrzańską Łomnicą i Szczyrbskim Jeziorem) czy w Słowacki Raj (szlaki wychodzą już ze stacji Smižany poprzedzającej Nową Wieś Spiską, zatrzymują się tam tylko pociągi osobowe, które odjeżdżają z Popradu co godzina).

Przez trzecie przejście kolejowe ze Słowacją: Łupków – Medzilaborce kursują dziennie 2 pociągi międzynarodowe. Pierwszy z nich relacji Rzeszów – Koszyce wyjeżdża z Polski rano i wraca po południu z Koszyc, drugi relacji Sanok – Humenné wyrusza z Polski po południu, powraca zaś rano. Niestety są to jedyne pociągi kursujące na odcinku Zagórz – Medzilaborce mesto, co należy mieć na uwadze, planując podróż na Słowację wschodnią właśnie tym przejściem. Szkoda, że zamiast ożywić to przejście dodatkowymi pociągami i niskimi taryfami, ciągle straszy się jego zamknięciem i to w sytuacji, gdy najbliższe przejście drogowe znajduje się w Barwinku – czyli udając się z Bieszczad choćby w Góry Bukowskie, trzeba jechać naokoło...

Listę bezpośrednich połączeń kolejowych ze Słowacją uzupełnia pociąg pospieszny Bem relacji Szczecin – Bratysława (wyrusza ze Szczecina przed wieczorem, zmierza do Czech przez przejście Międzylesie – Lichkov, dalej przez Brno i Brzecław, by w Kutach wjechać na ziemię słowacką) oraz pociąg pospieszny Olza relacji Katowice – Żylina przez Cieszyn i Czeski Cieszyn. Pierwszy z nich zapewnia dogodne połączenie Polski zachodniej z samą Bratysławą i jej okolicą, drugi zaś – dodatkowe poranne połączenie ze Słowacją przez Zwardoń. Podróżując Olzą, kupujemy bilety do Cieszyna, u konduktora w pociągu przejazdówkę Cieszyn – Czeski Cieszyn za 2 zł, a w Czeskim Cieszynie jest wystarczająco dużo czasu, by za czeskie korony nabyć bilet do Čadcy albo Żyliny – jeśli podróżujemy co najmniej we dwójkę, przysługuje nam zniżka, tzw. malá skupina: pierwsza osoba płaci pełną cenę, druga i kolejne osoby korzystają z opustu dochodzącego nawet do 50%! Podobne rozwiązanie można przyjąć, jadąc Bemem: bilet w Polsce do Międzylesia, przejazdówka Międzylesie – Lichkov za 2 zł, u konduktora w czeskiej taryfie z podobnymi zniżkami bilet do Brzecławia (Břeclav) przez Czeską Trzebową i Brno, w Brzecławiu bilet w małym ruchu przygranicznym do Kut i z Kut do Bratysławy w taryfie słowackiej. Jednak na tak długim odcinku może się okazać, że koszt „podzielonego” biletu jest niewiele niższy od ceny biletu „tam i powrót” w komunikacji międzynarodowej ze Słowacją, na który udzielana jest 40-procentowa zniżka.

Wybierając się pociągiem na Słowację, pamiętajmy, że tamtejsze koleje są o wiele tańsze niż polskie, a różnica między taryfą osobową i pospieszną wynosi zryczałtowane 16 Sk (tzw. príplatok).