Realia podróżowania koleją

Kupując bilety kolejowe na Słowacji, w zasadzie bez problemu porozumiemy się z obsługą okienka kasowego, niemniej warto znać kilka podstawowych słów, które znacznie nam to ułatwią: bilet – cestovný lístok (określenie to usłyszymy również z ust konduktora przy kontroli biletów), kasa biletowa – pokľadna lub výdajňa (międzynarodowa – medzinárodná), klasa – trieda, liczba osób – počet osôb, ważność biletu – platí od... do..., grupa – skupina. W wybranych pociągach obowiązują miejscówki, czyli miestenky, a bilety na miejsce do leżenia lub miejsce sypialne to odpowiednio ležadlové lub lôžkové lístky. Takie bilety nabędziemy jedynie w kasach opatrzonych skrótem „KVC” (komplexné vybavenie cestujúcich). Płatności kartą przyjmowane są tylko na większych stacjach.

Rozkład jazdy to cestovný poriadok; na większości stacji oprócz tablicowych występują także rozkłady bębnowe, wciąż na Słowacji bardzo praktyczne, w Polsce zaś dawno wycofane.

Odjazdy to odchody vlakov, a przyjazdy – príchody vlakov, kierunek jazdy (stacje pośrednie) to smer cesty, stacja docelowa – cieľová stanica, peron to nástupište, a tor – koľaj. Natomiast meškanie to spóźnienie pociągu, zjawisko niezwykle na Słowacji rzadkie...

Wszystkie te nazwy spotykamy na dworcu kolejowym, który po słowacku to železničná stanica, tak również określane są mniejsze stacyjki. Obecnie na Słowacji trwa zakrojona na dużą skalę akcja remontowa wszystkich ważniejszych dworców, które otrzymują nowy, przyjemny wystrój i wyposażenie, przez co oczekiwanie na pociąg odbywa się w bardzo komfortowych warunkach. Co więcej, obsługa dworców chętnie służy pomocą w przeróżnych sytuacjach. Na większych stacjach można wymienić pieniądze albo pobrać je z bankomatu, zjeść obiad, napić się kawy (wyśmienite kavomaty), zaopatrzyć się w jedzenie lub leki, a także poszukać drobnych upominków.

Natomiast przystanek osobowy to zastávka. Najczęściej nie można tam kupić biletu, toteż wsiadłszy do pociągu, należy go nabyć u obsługi – bez dodatkowej opłaty. Jednakże kupując w pociągu bilet od stacji, gdzie jest czynna kasa, uiszczamy dodatkową opłatę w wysokości aż 70 Sk.

Warto zapamiętać także inne określenia: poczekalnia – čakáreň, informacja – informácie, informačná kancelária, biuro rzeczy znalezionych – straty a nálezy, zakaz palenia – zákaz fajčiť, przechowalnia bagażu – úschovňa batožín (niestety i na Słowacji pojawiła się już tendencja zamykania przechowalni na mniejszych stacjach), przechowalnia samoobsługowa – úložné skrinky.

Godne uwagi są słowackie zniżki kolejowe. Najłatwiej dostępna jest zniżka w wysokości 20% przy zakupie każdego biletu „tam i powrót” (tam a späť, bilet powrotny – spiatočný lístok), i to niezależnie od dnia tygodnia. Bilet taki ważny jest 4 dni. Dzieci do 6 roku życia podróżują bezpłatnie, w wieku od 6 do 15 lat – za połowę ceny (oczywiście pod opieką osoby dorosłej; należy mieć dokument poświadczający wiek dziecka). Posiadaczom legitymacji ISIC przysługuje 50-procentowa zniżka na każdy przejazd. Inną ciekawą promocją jest tzw. Kilometrická banka – 6-miesięczny bilet w stałej cenie 1900 Sk, ważny w dowolnej klasie pociągów osobowych i pospiesznych, który pozwala przejechać łącznie 2000 km. A korzystając z jednego takiego biletu, mogą razem podróżować aż 3 osoby dorosłe (2 dzieci do 15 roku życia uwzględnia się jak jednego dorosłego). Istnieją również 20-procentowe zniżki na przejazdy rodzinne – trzeba spełnić następujące wymogi: grupa pasażerów musi obejmować co najmniej 3 osoby, w tym 1 dziecko poniżej 15 roku życia, a najwyżej 6 osób, przy czym maksymalnie dwie z nich mogą mieć ponad 15 lat; przejazd musi odbywać się na odległość większą niż 50 km. Wszystkie zniżki nie dotyczą dopłat za miejscówki czy za podróż pociągiem kwalifikowanym. Natomiast w Vysokich Tatrach oferowany jest Tatranský trojlístok – specjalny bilet upoważniający do nieograniczonej liczby przejazdów liniami TEŽ i OŽ (tatrzańskie wąskotorówki). W sprzedaży są dwa warianty: bilet 2-dniowy ważny 3 dni oraz 6-dniowy ważny 7 dni, czyli zawsze zyskujemy 1 dzień darmowy.

Jeśli jadąc na Słowację, nie chcemy kupować biletów odcinkowych na poszczególne kraje (zob. rozdz. I Dojazd), zwróćmy uwagę na coraz atrakcyjniejszą ofertę zniżek międzynarodowych. Przy zakupie biletu międzynarodowego „tam i powrót” z dowolnej stacji w Polsce do dowolnej stacji na Słowacji korzystamy z 40-procentowej zniżki, która jednak nie dotyczy miejscówek ani innych dopłat. Dodatkowe ulgi przysługują dzieciom, grupom i na przewóz psa. Natomiast jadąc gdzieś dalej ze Słowacji na południe, warto zainteresować się szeregiem ciekawych słowackich ofert dotyczących biletów międzynarodowych do Rumunii, Austrii, Grecji czy Bułgarii (City Star) albo specjalnych taryf na konkretne odcinki (np. Bratysława – Zagrzeb – Split). Odpowiednio korzystając z tych zniżek, można zaoszczędzić sporo pieniędzy. Wszelkie informacje na temat rozkładów, opłat i zniżek znajdziemy na stronach kolei słowackich: www.zsr.sk, www.slovakrail.sk.

Na koniec warto wspomnieć o dużym komforcie jazdy, bo pociągi na Słowacji są bardzo czyste, a toalety w pełni wyposażone, co w Polsce niestety jest jeszcze loterią. Nad bezpieczeństwem pasażerów czuwa służba kolejowa, która dba o to, żeby do pociągów nie dostawały się niepożądane osoby. Nie należy się także zbytnio martwić przesiadkami, ponieważ wszystkie połączenia są dobrze skomunikowane, a wszelkie opóźnienia uwzględniane w godzinach odjazdu pozostałych pociągów. Dlatego śmiało można stwierdzić, że kolej to najlepszy publiczny środek transportu po kraju naszych południowych sąsiadów.