BESKID NISKI

Przywilej lokacyjny na prawie wołoskim dla wsi Komańcza został wydany 15 września 1512. Otrzymał go Iwanko, krajnik szczawieński. Na lokację przeznaczony został duży obszar, na którym oprócz Komańczy powstały jeszcze wsie Dołżyca, Czystohorb, Jawornik i Prełuki. Według przywileju wieś miała nazywać się Krzemienna, lecz przyjęła nazwę pochodzącą od potoku Komańcza. Lustracja królewszczyzn z 1565 r. stwierdza w Komańczy 21 rodzin. W 1657 r., po najeździe Jerzego Rakoczego żyło tutaj zaledwie kilka rodzin. Miejscowość przeżyła w 1686 r. napad węgierskich rozbójników, którzy wyrządzili wiele szkody. Potomkowie kniazia Komańczy, Kumanieccy, którzy prawdopodobnie za zasługi wojenne zostali uszlachceni i przyjęci do herbu Leliwa wznieśli tutaj drewniany dwór, który został zniszczony w 1945 roku. Do rozwoju miejscowości przyczyniła się budowa linii kolejowej Przemyśl - Budapeszt przez Przełęcz Łupkowską.

W roku 1918 na fali budzącej się świadomości narodowej w okolicach Komańczy powstała tzw. republika komańczańska - ruch dążący do połączenia z walczącą o niepodległość Ukrainą. W wyniku interwencji wojska polskiego oraz polskich ochotników została ona zlikwidowana. W latach międzywojennych wieś zamieszkiwali Ukraińcy (Łemkowie), Polacy oraz grupa Cyganów trudniących się kowalstwem i muzykowaniem. Okres tuż po II wojnie światowej to czas walk z UPA, który zakończył się akcją "Wisła" i wysiedleniem ludności łemkowskiej na Ukrainę, bądź na Ziemie Odzyskane. Losu tego uniknęły łemkowskie rodziny kolejarzy i leśników, jako niezbędnych fachowców. Najcenniejszym zabytkiem Komańczy jest greckokatolicka cerkiew parafialna p.w. Opieki Matki Bożej (obecnie prawosławna), zbudowana w 1802 r. We wnętrzu zawiera ikonostas z 1832 r. przeniesiony ze wsi Wołosianka. Znajdująca się w nim ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem została skradziona w 1991 r. Nowa cerkiew greckokatolicka p.w. Opieki Bogurodzicy została oddana do użytku wiernych w 1988r (przed ponad dwadzieścia lat nabożeństwa greckokatolickie odprawiano gościnnie w kościele katolickim. W cerkwi znajduje się małe muzeum życia codziennego Łemków. Drewniany kościół p.w. św. Józefa wzniesiono w latach 1949-50 obok stacji kolejowej. W okresie międzywojennym Komańcza zaczęła się rozwijać jako miejscowość letniskowa, powstało Letnisko Komańcza gdzie zbudowano kilka drewnianych pensjonatów. Do dziś przetrwały dwa - w jednym mieści się schronisko PTTK, a w drugim klasztor ss. Nazaretanek. W tym właśnie klasztorze w latach 1955-56 był internowany przez komunistyczne władze prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński. Przy klasztorze mieści się małe muzeum poświęcone kardynałowi, i jego pomnik dłuta prof. Andrzeja Kossa. Komańczy, z tytułu występujących tutaj siarczkowych wód mineralnych i korzystnego mikroklimatu, w roku 1974 przyznano status uzdrowiska.

Schronisko PTTK w Komańczy

Schronisko w Komańczy mieści się w piętrowej willi wybudowanej w latach 1933-34 jako dom letniskowy. Stojący w sosnowym lesie budynek zakupiło PTTK od Władysława Ziemnowicza i objęło w posiadanie 30 października 1964 roku. W latach poprzednich Zarząd Okręgu PTTK w Rzeszowie dzierżawił ten budynek prowadząc w nim prymitywną turystyczną stację noclegową, która pełniła ważną role na Głównym Szlaku Beskidzkim biegnącym z Ustronia w Bieszczady. W początkach swego istnienia schronisko było bardzo prymitywne. Stary sprzęt noclegowy, sienniki, koce nie zapewniały wygody. W 1974 roku przystąpiono do generalnego remontu i przebudowy, na czas którego schronisko wyłączono z działalności. Prace remontowe trwały półtora roku. Pokryto na nowo przeciekający dach, poprawiono mury piwnic, dokonano przebudowy niektórych pokoi. Urządzono świetlicę turystyczną, doprowadzono do budynku wodę, wybudowano budynek gospodarczy, zainstalowano centralne ogrzewanie. Obok schroniska postawiono kilka domków campingowych. Całą posesję ogrodzono. Po dwuletniej przerwie schronisko uruchomione zostało w styczniu 1974 roku. Pierwszymi kierownikami schroniska przed kapitalnym remontem byli Halina Budrewicz, Leopold Arend i Ryszard Biloński a po przebudowie Adam Pelc, Zbigniew Mareczek, Edmund Kuczera, Maria Szymańska, Józef Szymulski, Teresa Stareńczyk a po nich małżeństwo Waśkowskich. Aktualnie schronisko prowadzone jest przez Jana i Marię Trzeciaków.

Oferta

- noclegi w pokojach 2 i 4 i 5 osobowych
- noclegi w domkach campingowych
- pole namiotowe
- nauka jazdy konnej
- przejażdżki konne po terenie
- wycieczki busem (8 osób). Codziennie inna trasa (Bieszczady, Słowacja, Ukraina, Węgry)
- ogniska z kiełbasą i innymi przysmakami
- organizujemy przyjęcia: okolicznościowe, firmowe, weselne i sylwestrowe
- przyjmujemy gości z ich zwierzętami
- schronisko w stylowej stuletniej willi
- zniżki dla członków PTTK, studentów, grup zorganizowanych i szkolnych
- możliwość negocjacji cen

W Schronisku:
- bufet turystyczny
- dobra kuchnia domowa z tradycjami (jak u babci)
- najlepsze pierogi razowe na Podkarpaciu
- ciepła woda cały dzień
- telewizor