W 1952 r. na obszarze Lovćenu utworzono park narodowy o powierzchni 6220 ha, zajmujący centralną, a jednocześnie najwyższą część masywu. Najwyższym szczytem jest niedostępny dla turystów Štirovnik (1749 m n.p.m.), położony na terenie wojskowym. Za to można, a nawet trzeba wejść na drugi co do wielkości szczyt, Jezerski vrh (1660 m n.p.m.), gdzie znajduje się mauzoleum Njegoša.
Na obszarze Parku Narodowego Lovćen znajduje się dużo ciekawych, typowych dla krasu zjawisk geomorfologicznych: jaskiń, kotlin, zapadlisk, zagłębień. Występuje tu 1158 gatunków roślin chronionych, w tym cztery endemiczne. Na terenie tym jest niewiele wód powierzchniowych, ponieważ potoki i rzeki wpływają wprost pod ziemię. W październiku wszelka liściasta roślinność nabiera intensywnej czerwonej barwy, przywodząc nam w pewnym stopniu na myśl „polską złotą jesień”. Różnorakie formy skalne sprawiają wrażenie niezwykłej kamienistej pustyni porosłej karłowatymi krzewami. Lovćen, a szczególnie charakterystyczny Jezerski vrh, jest widoczny niemal z każdego zakątka Boki Kotorskiej. Na terenie parku znajduje się wiele domów zbudowanych z wapiennych kamieni. Są to tzw. katuni (katun to słowo pochodzenia iliryjskiego oznaczające ‘wieś’), zazwyczaj należące do jednej rodziny, letnie siedziby pasterskie złożone z kilku kamiennych kolib.
W Ivanovich Koritach, obok kawiarni przy szosie, odchodzi w bok szlak pieszy. Jest to krótka trasa spacerowa (ok. 3 godz.), biegnąca przez kilka ciekawych punktów widokowych. Trasa pokonuje odległość ok. 12 km, przy różnicy wzniesień wynoszącej 240 m. W połowie drogi między osadą Ivanova Korita a Jezerskim vrhem, na przełęczy między Štirovnikiem a Jezerskim vrhem, odbija w kierunku północno-zachodnim droga asfaltowa do miejscowości Krstac. Natomiast szosa wiodąca z Cetinja na Jezerski vrh kończy się tuż pod samym szczytem (znajdują się tu mały parking i restauracja). Ostatni odcinek, do mauzoleum, należy pokonać schodami przez przygnębiający, wydrążony w skale (w środku parku narodowego!) tunel. Nagrodą jest wspaniały widok, jaki rozpościera się z Jezerskiego vrhu. Spoglądając w kierunku południowo-wschodnim, ujrzymy góry Rumija i Jezioro Szkoderskie, dalej Podgoricę, góry Prokletije i Komovi, a patrząc w stronę północną, zobaczymy masywy Golija, Vojnik i Cetinje.
Mauzoleum Njegoša stoi na miejscu małej cerkwi zbudowanej w 1845 r. na życzenie samego Njegoša, który pragnął, by po śmierci w niej go pochowano. W sierpniu 1916 r. okupujące Czarnogórę wojska austro-węgierskie zniszczyły kaplicę z myślą o postawieniu w tym miejscu pomnika wysławiającego monarchię, który na szczęście nigdy się tu nie znalazł. Po wojnie, w 1925 r., król Aleksander Karadjordjević kazał kaplicę odbudować. Po raz kolejny znikła ona z Jezerskiego vrhu w latach 70., kiedy przetransportowano ją w dół, do pobliskich Ivanovich Korit. Obecne mauzoleum zbudowano w 1974 r., a autorem projektu był chorwacki rzeźbiarz-architekt Ivan Meštrović. Nie tylko forma architektoniczna, skądinąd dobry przykład modernistycznej twórczości genialnego artysty, ale cała idea mauzoleum do dziś wzbudza kontrowersje. Wiele osób uważa, że jest ono produktem komunistów, brakiem szacunku dla życzenia Njegoša i że cerkiew należy z powrotem przenieść na szczyt. Przed wejściem do mauzoleum stoi monumentalny, wykuty z czarnego marmuru pomnik Czarnogórek – kariatyd strzegących grobu władyki. Wewnątrz znajduje się pomnik siedzącego z książką na kolanach Njegoša – filozofa. Natomiast w podziemnej krypcie, 4 m pod pomnikiem, spoczywa sam władyka. Wejście do krypty znajduje się z tyłu mauzoleum. Z drugiej, płatnej strony Jezerskiego vrhu rozpościera się wspaniały (przynajmniej wówczas, gdy pod Lovćenem nie kłębią się chmury) widok na Adriatyk i Bokę Kotorską. Wstęp do mauzoleum kosztuje 2 EUR.
Fragmenty z przewodnika turystycznego "Czarnogóra. Fiord na Adriatyku". Autor: Draginja Nadaždin, Maciej Niedźwiecki. Wydawnictwo Bezdroża.
poleca:
