Historia miasta od początku była związana z wydobyciem srebra. Legenda mówi, że pewnemu zakonnikowi z klasztoru cystersów (założonego w 1142 r.) podczas drzemki na łące przyśniło się, że obok niego zamiast trawy rośnie srebro. Kiedy się obudził, rzeczywiście znalazł grudkę kruszcu. Wydobycie na dużą skalę rozpoczęto w XIII w. W 1300 r. król Wacław II wydaje nowe prawo górnicze Ius Regale Montanorum, dzięki któremu mennica w Kutnej Horze stała się jedyną oficjalną mennicą Królestwa Czeskiego. Rozpoczęto bicie nowej waluty – srebrnego praskiego grosza (pražský groš). Dzięki swemu bogactwu stała się drugim po Pradze miastem w Czechach. Była również ulubionym miastem króla Václava IV, który tutaj wydał w 1409 r. słynny dekret kutnohorski. W Kutnej Horze w 1471 r. wybrano na króla czeskiego Władysława II Jagiellończyka. Niestety, z czasem złoża srebra zostały prawie w całości wykorzystane i w 1547 r. wybito ostatni praski grosz, a w 1726 r. mennicę całkowicie zamknięto.
Budowa nowoczesnych traktów komunikacyjnych (kolej) w XIX w. ominęła Kutną Horę, dzięki czemu po dziś dzień zachowała swój historyczny charakter. Dziś miasto żyje z turystyki oraz obsługuje handel dla całej okolicy. Można tu zobaczyć kilka świetnych kolekcji dawnych monet oraz egzemplarz słynnej Biblii kutnohorskiej z 1489 r. Oryginalną przywiezioną stąd pamiątką może być kopia słynnej monety z koroną św. Wacława i lwem czeskim oraz z łacińską inskrypcją w otoku: GROSSI PRAGENSES / WENCEZLAUS SECUNDUS / DEI GRATIA REX BOEMIE (Grosz praski / Wacław II / Z Bożej łaski król Czech) – koszt ok. 20 Kč.
Katedra św. Barbary (chrám sv. Barbory) to unikatowe dzieło architektury gotyckiej, wpisane w 1995 r. na Listę UNESCO. Została wzniesiona na obrzeżach miasta pod koniec XIV w. ze składek górników (św. Barbara to ich patronka). Zaprojektował ją prawdopodobnie syn Petra Parléřa – Jan. W budowaniu katedry brali udział m.in. Matyáš Rejsek (autor praskiej Prašnej brány) i Benedikt Rejt, czyli Rieda z Piestingu (nadworny architekt króla Władysława II Jagiellończyka). Z powodów finansowych katedra nie została wybudowana z takim rozmachem, jak pierwotnie zakładano. Niemniej jednak jest wspaniałym symbolem potęgi i bogactwa miasta oraz Królestwa Czech. O jej państwowym charakterze świadczy znajdujący się wewnątrz na sklepieniu nawy program heraldyczny oraz sam kształt założenia bryły przypominający wykonaną z kamienia koronę cesarską. W latach 1886 – 1905 odnowiono ją w neogotyckim stylu. Katedrę otaczają piękne zwłaszcza późną wiosną rabatki z kwiatami. Zwiedzać można codziennie (prócz poniedziałków) – od listopada do marca w godz. 9.00 – 12.00 i 14.00 – 15.30, w kwietniu: 9.00 – 12.00 i 13.00 – 16.30, od maja do września: 9.00 – 18.00, a w październiku: 9.00 – 12.00 i 13.00 – 16.30. Bilet wstępu kosztuje 30 i 15 Kč (ostatnie zwiedzanie 30 min przed zamknięciem). W każdą niedzielę są odprawiane msze święte: 7.00 – 8.00.
Niedaleko katedry stoi kaplica Bożego Ciała (kaple Božího těla) – niedokończona gotycka budowla z przełomu XIV i XV w. Pierwotnie miała służyć za kostnicę. Z tarasu rozpościera się piękny widok na miasto. Zwiedzanie: codziennie, od listopada do lutego w godz. 10.00 – 16.00, w marcu do 17.00, od kwietnia do września od 9.00 do 18.00, a w październiku: 10.00 – 17.00. Wstęp kosztuje 20 i 10 Kč (ostatnie zwiedzanie 30 min przed zamknięciem).
Klasztor jezuitów (Jezuitská kolej) to barokowy budynek wybudowany na cześć cesarza Ferdynanda II wg projektu włoskiego architekta D. Orsiego w kształcie litery „F”. Wzorując się na praskim moście Karola, na tarasie przed budynkiem ustawiono rzeźby mędrców.
Pałac Hradek (Hrádek) – pierwotnie gotycki mieszczański pałac wybudowany przed 1420 r. Dzisiaj mieści się w nim czeskie muzeum srebra. Dla zwiedzających przygotowano nie lada atrakcję – możliwość zwiedzenia tunelu starej kopalni (w strojach epoki!). W sezonie warto dokonać wcześniejszej rezerwacji. Zwiedzanie: codziennie (prócz poniedziałków) – kwiecień: 9.00 – 17.00, maj, czerwiec: 9.00 – 18.00, lipiec, sierpień: 10.00 – 18.00, wrzesień: 9.00 – 18.00, październik: 9.00 – 17.00. Bilet wstępu kosztuje 110 i 55 Kč (ostatnie zwiedzanie 90 min przed zamknięciem).
Uliczka Ruthardka (ulička Ruthardka) – malownicza uliczka biegnąca wzdłuż dawnych murów miejskich. Upamiętniony przez nią ród Ruthardów należał do najbogatszych w mieście.
Katedra św. Jakuba (Arcidkanský chrám sv. Jakuba) – wybudowano ją w latach 1330 – 1420, a odnowiono w XVII w. Ma tylko jedną wieżę (82 m), drugiej nie wybudowano z powodu niestabilności gruntu (szkody górnicze).
Dwór włoski (Vlašský dvůr) to budynek dawnej mennicy królewskiej przenisionej tu z Jihlavy przez Wacława II. W środku jest muzeum numizmatyczne, w którym możemy zobaczyć m.in. ostatni praski grosz, królewską Salę Posiedzeń i starą kaplicę. Nazwa mennicy wzięła się od mistrzów, którzy na zaproszenie króla przybyli z Włoch (w języku staroczeskim Vlach). Zwiedzanie: codziennie – od listopada do lutego w godz. 10.00 – 16.00, w marcu i październiku: 10.00 – 17.00, a od kwietnia do września: 9.00 – 18.00. Wstęp kosztuje 30 i 15 Kč.
Fontanna (Kamenná kašna) – stojąca na rynku dwunastokątna gotycka fontanna została wybudowana w 1495 r. przez Matyáša Rejska.
Kościół św. Jana Nepomucena (kostel sv. Jana Nepomucého) to barokowa budowla powstała w latach 1734 – 54 (z udziałem K.I. Dientzenhofera). Warto zwrócić uwagę na strop przedstawiający legendę o św. Janie Nepomucenie. Zwiedzanie: od kwietnia do października codziennie w godz. 9.00 – 17.30.
Stojąca na starówce kolumna morowa (Morový sloup) została wybudowana w latach 1713 – 15 w prośbie o odwrócenie zarazy.
Dom kamienny (Kamenný dům), wybudowany w latach 1485 – 95, jest jednym z najcenniejszych domów mieszczańskich z XV w. Szczególnym pięknem cechuje się bogato zdobiona ściana frontowa. W środku znajduje się muzeum. Zwiedzanie: codziennie prócz poniedziałków – w kwietniu od 9.00 do 17.00, w maju i czerwcu od 9.00 do 18.00, w lipcu i sierpniu: 10.00 – 18.00, we wrześniu: 9.00 – 18.00, październiku: 9.00 – 17.00, a listopadzie: 10.00 – 18.00. Bilet wstępu kosztuje 30 i 15 Kč (ostatnie zwiedzanie 90 min przed zamknięciem).
Dom sankturinowski (Sankturinovský dům) jest jednym z najstarszych budynków w mieście (XIII w.). Usytuowany na rogu Palackého nám. ma ciekawe późnogotyckie sklepienie. Przebudowany w stylu barokowym. Na parterze mieści się centrum informacyjne.
Klasztor urszulanek (Klášter řádu sv. Voršily) to monumentalny barokowy budynek zaprojektowany przez Dientzenhofera, wybudowany w latach 1738 – 43. Dzisiaj mieści muzeum rzemiosła artystycznego, archiwum i oczywiście, zakon urszulanek. Zwiedzanie: w kwietniu i październiku w sobotę i niedzielę: 9.00 – 16.00, od maja do września codziennie (prócz poniedziałków) w godz. 9.00 – 17.00. Wstęp wynosi 20 i 10 Kč.
Kościół Matki Boskiej (Kostel Matky Boží na Náměsti) został wybudowany w XIV w. na miejscu średniowiecznego targowiska. Leżą w nim szczątki Petra Brandla – sławnego czeskiego malarza okresu baroku.
Kostnica (Kostnice – hřbitovní kostel Všech svatých). W dzielnicy Sedlec, na środku malowniczego cmentarzyka stoi kościółek Wszystkich świętych. Mieści kostnicę, której wnętrze wywołuje mieszane uczucia u zwiedzających. Wszystko bowiem – nawet żyrandol – jest wykonane z kilkudziesięciu tysięcy ludzkich kości. Zwiedzanie: codziennie – od listopada do marca w godz. 9.00 – 12.00 i 13.00 – 16.00, od kwietnia do września: 8.00 – 18.00, a w październiku w godz. 9.00 – 12.00 i 13.00 – 17.00. Bilet kosztuje 30 i 15 Kč.
Niedaleko kostnicy wznosi się kościół Wniebowzięcia NMP (Chrám Nanebevzetí panny Marie) – największy i najbardziej skomplikowany architektonicznie budynek Czech z ok. 1300 r. Został w latach 1699 – 1707 przebudowany przez Włocha G. Santiniego w niepowtarzalnym stylu barokowego gotyku. Zwiedzanie: od poniedziałku do soboty, między kwietniem i wrześniem w godz. 8.30 – 12.00 i 13.00 – 17.30, a w październiku do 17.00. Wstęp wynosi 30 i 15 Kč.
Wydarzenia
W czerwcu odbywają się dwudniowe Královské Stříbření Kutná Hora – impreza historyczna, podczas której na ulice miasta wraca średniowiecze. Czerwiec i lipiec to międzynarodowy konkurs gitarowy – jeden z najważniejszych konkursów gitary klasycznej w Europie, w sierpniu jest organizowany 3-dniowy festiwal muzyki country i folk (Kutnohorská kocábka), we wrześniu tygodniowy festiwal muzyki poważnej – Hudební festival Kutná Hora, oraz Svátováclavské slavnosti – ludowy jarmark połączony z degustacją wina.
Trasa UNESCO prowadzi teraz dalej w kierunku stolicy Czech.