System edukacji podlega Ministerstwu Edukacji Narodowej, Młodzieży i Stowarzyszeń odpowiedzialnemu za edukację w całym kraju. System obejmuje nieodpłatne kształcenie w sektorze publicznym prowadzone równolegle z kształceniem oferowanym przez sektor prywatny. Sektor prywatny składa się w większości z instytucji posiadających umowę z państwem obejmującą także odpowiedzialność za wynagrodzenia nauczycieli, a także, w większości przypadków, na mocy tzw. umów stowarzyszeniowych (contrats d'association), za funkcjonowanie danej placówki.
87,7% uczniów szkół podstawowych i 78,7% uczniów szkół średnich uczęszcza do placówek publicznych. Odsetek uczniów w szkołach prywatnych od kilku lat utrzymuje się na tym samym poziomie i wynosi 1 do 6 (Wskaźniki i dane statystyczne 2011).
Wprawdzie w ramach decentralizacji przekazano władzom lokalnym odpowiedzialność za budowę i konserwację budynków szkół publicznych, rząd centralny zachował decydującą rolę w tworzeniu polityki edukacyjnej. Ministerstwo edukacji opracowuje szczegółowy program nauczania każdego przedmiotu na wszystkich poziomach edukacji, określa cele edukacyjne oraz wytyczne dotyczące organizacji i metodyki nauczania, nie zobowiązując jednak nauczycieli do stosowania określonych metod kształcenia. Definiuje także warunki ogólne i cele (umiejętności) dla programów kształcenia przyszłych nauczycieli w szkołach wyższych, prowadzi rekrutację (egzaminy wstępne) i zarządza personelem. Określa również tematykę doskonalenia zawodowego nauczycieli, decyduje o obsadzie etatów nauczycielskich oraz określa status i zasady funkcjonowania szkół, przydzielając im odpowiednią liczbę pracowników. Ministerstwo organizuje również egzaminy i przyznaje państwowe kwalifikacje, a w szczególności wydaje świadectwa maturalne (baccalaureat), które potwierdzają uzyskanie średniego wykształcenia.
Realizacją
polityki edukacyjnej i licznych zadań ministerstwa w zakresie
zarządzania zajmują się „zewnętrzne” departamenty
administracyjne - academies.
Francja jest podzielona na 30 academies,
którymi
bezpośrednio w imieniu ministerstwa kierują tzw. rektorzy
(recteurs)
przy pomocy rozbudowanych rektoratów (rectorat).
Academie
jest jednostką administracyjną umożliwiającą wdrażanie zaleceń
rządu dotyczących polityki edukacyjnej na poziomie regionalnym.
Funkcjonowanie academie
pozwala na podejmowanie działań uwzględniających kontekst lokalny
we współpracy ze społecznościami lokalnymi: gminami (communes)
w zakresie szkolnictwa podstawowego, departements
dla instytucji typu colleges
(oferujące kształcenie średnie I stopnia, ISCED 2) oraz regions
dla
instytucji typu lycees
(szkoła na poziomie liceum oferująca kształcenie średnie II
stopnia, ISCED 3).
W ramach systemu edukacji szkoły mają pewną autonomię w sprawach administracyjnych i dydaktycznych, a na poziomie szkolnictwa średniego (colleges i lycees) - również w sprawach finansowych - w formie tzw. projektów szkolnych.
Projekt jest nadzorowany przez kilka inspektoratów. Trzem inspektoratom generalnym powierzono bardzo szerokie zadania związane z ewaluacją na poziomie krajowym: Inspektorat ogólny edukacji narodowej (Inspection generale de l’Education national, IGEN), Inspektorat ogólny administracji, edukacji narodowej i nauki (Inspection generale de lAdministration de l’Education nationale et de la Recherche, IGAENR) and Inspektorat ogólny ds. bibliotek (Inspection generale des Bibliotheques, IGB).
Ponadto, funkcjonują dwa terytorialne inspektoraty: „krajowi inspektorzy oświatowi”, którzy wizytują szkoły podstawowe i monitorują pracę nauczycieli; oraz „regionalni inspektorzy ds. dydaktyki”, którzy odpowiadają za sprawy związane z wystawianiem stopni oraz oceniają pracę nauczycieli szkolnych w szkolnictwie średnim.