Francja

a) Rodzaje kształcenia

Po ukończeniu college uczniowie mają do wyboru trzy następujące ścieżki kształcenia:

• kształcenie ogólne

• kształcenie techniczne

• kształcenie zawodowe

W lycee d’enseignement general et technologique - szkole dla uczniów, którzy wybrali jedną z dwóch pierwszych ścieżek - kształcenie trwa trzy lata i obejmuje klasę II, I i końcową (2de, 1ere et terminale), po czym następuje egzamin maturalny baccalaureat w zakresie kształcenia ogólnego i technicznego.

Po ukończeniu wspólnego dla wszystkich pierwszego, ukierunkowującego roku kształcenia (klasy II), uczniowie wybierają rodzaj egzaminu maturalnego baccalaureat spośród trzech profili ogólnych (ekonomiczno-społecznego, humanistycznego lub ścisłego) lub osmiu profili technicznych: nauki i technologie laboratoryjne (sciences et technologies du laboratoire - STL), nauki i technologie zarządzania (sciences et technologies de la gestion - STG), nauki i technologie zrównoważonego rozwoju (STI2D), nauki i technologie projektowania i sztuk stosowanych (STD2A), technologie zdrowia i nauk społecznych (sciences et technologies de la sante et du social - ST2S), techniki muzyki i tańca (techniques de la musique et de la danse - TMD), hotelarstwo i catering, oraz agronomia i nauki i technologie dotyczące przyrody ożywionej (STAV).

2-letnie lycee professionnel przygotowuje uczniów do uzyskania kwalifikacji zawodowych pozwalających na kontynuowanie nauki lub podjęcie pracy. Uczniowie liceów zawodowych mogą przygotować się do następujących egzaminów:

• Baccalaureat zawodowy

• Certyfikat umiejętności zawodowych (certificat d’aptitude professionnelle (CAP)

• certyfikat zawodowy (brevet d’etudes professionnelles (BEP).

Istnieją możliwości zmiany ścieżki kształcenia pomiędzy kształceniem ogólnym, zawodowym i technicznym oraz CAP i zawodową maturą (baccalaureat).

Baccalaureat zawodowy: matura zawodowa jest dostępna dla uczniów po trzech latach kształcenia po ukończeniu college. Potwierdza umiejętności zawodowe na poziomie zaawansowanym w jednej z 75 specjalności. Uczniowie uczęszczają do klasy drugiej, pierwszej i końcowej (pierwszy, drugi i trzeci rok nauki w liceum). Mimo ze matura zawodowa ma przede wszystkim oferować możliwość wejścia na rynek pracy, coraz większym zainteresowaniem uczniów cieszy się także możliwość kontynuowania nauki w BTS.

Certyfikat umiejętności zawodowych (certificat d’aptitude professionnelle (CAP): certyfikat umiejętności zawodowych jest dostępny dla uczniów po dwóch latach kształcenia po ukończeniu college. Daje dostęp do konkretnego zawodu (robotniczego lub nierobotniczego) i pozwala na wejście na rynek pracy. Istnieje ok. 200 specjalizacji w ramach CAP.

Certyfikat zawodowy (brevet d’etudes professionnelles (BEP): BEP został ostatnio zreformowany, w liceum zawodowym przygotowanie do BEP zostało włączone do 3-letniego cyklu przygotowującego do matury zawodowej. Pozostawiono jednak, na wszelki wypadek, cztery 2-letnie cykle kształcenia: zdrowie i opieka społeczna, usługi transportowe, usługi hotelowe i cateringowe oraz optyka.

b) Kryteria przyjęć

Kryteria przyjęć są takie same jak w przypadku kształcenia obowiązkowego.

c) Programy i treści nauczania

Wyraźnie odrębne ścieżki i profile, które istnieją od samego początku kształcenia w szkole średniej II stopnia, zapewniają zróżnicowanie treści, a przede wszystkim decydują o znacznych różnicach w godzinowym wymiarze nauczania poszczególnych przedmiotów, zależnie od wyboru uczniów. Opracowywanie treści programów nauczania leży jednak wyłącznie w gestii państwa.

W pierwszym roku nauki przedmiotami podstawowymi w lycees generaux et technologiques są od roku 2010: język francuski, matematyka, historia/geografia, 2 nowożytne języki obce, matematyka, fizyka/chemia, nauki o życiu i ziemi, wychowanie fizyczne i sport, wychowanie obywatelskie, oraz edukacja prawna i społeczna. Dodatkowo, uczniowie wybierają dwa kolejne przedmioty, a mogą także dodać do tej listy trzeci przedmiot do wyboru lub np. uczestnictwo w warsztatach artystycznych.

W przedostatniej i ostatniej klasie (classes de premiere et terminale) lista przedmiotów obowiązkowych i przeznaczona na nie liczba godzin zależą od tego, jak przedmioty zostały pogrupowane w profilach. W roku 2011 w ramach reformy nauczania w szkołach na poziomie liceum wprowadzono nowe ramowe plany nauczania dla pierwszej klasy (drugi rok nauki), a w klasie ostatniej (terminale) zostaną one wprowadzone w roku 2012. Poza przedmiotami obowiązkowymi dla wszystkich uczniów plany określają przedmioty obowiązkowe dla danego profilu: uczeń w danym profilu ma więcej godzin danego przedmiotu w ostatnim roku nauki, co daje lepsze przygotowanie do studiów wyższych na wybranym kierunku.

Licea zawodowe (lycees professionnel) prowadzą zarówno kształcenie ogólne, jak też teoretyczne i praktyczne kształcenie zawodowe, włącznie z praktykami w zakładach pracy. Przedmioty teoretyczne i zawodowe obejmują od 40 do 60% obowiązkowego wymiaru godzin. Godziny są realizowane w postaci tradycyjnych lekcji, ale także, w zależności od wybranej specjalizacji, w warsztatach, laboratoriach lub zakładach pracy. Przedmioty ogólne także mają ważną rolę w tym typie kształcenia (język francuski, matematyka, historia, geografia, nauki ścisłe i przyrodnicze oraz język angielski).

Ramowy system kwalifikacji zawodowych przyznawanych przez ministerstwo edukacji opracowuje się zawsze we współpracy z danym sektorem gospodarki, w ramach zawodowych zespołów konsultacyjnych (commissions professionnelles consultatives, CPC).

d) Ocena, promocja i kwalifikacje

Uczniów przyjętych do lycee d’enseignement general et technologique ocenia się przez cały pierwszy rok nauki (tzw. II klasę); w trakcie tego roku uczniowie wybierają rodzaj egzaminu maturalnego baccalaureat, który najlepiej odpowiada ich zdolnościom i zainteresowaniom. Na zakończenie roku, uwzględniając wyniki oceny, rada pedagogiczna podejmuje decyzję o zatwierdzeniu lub niezatwierdzeniu ich wyboru. W drugim przypadku rodzice mają prawo do odwołań. Drugi i ostatni rok nauki w liceum (klasa pierwsza i końcowa) składają się na ostatni etap przygotowań do egzaminu maturalnego baccalaureat.

Lycees professionnels przygotowują uczniów do uzyskania kwalifikacji na dwóch poziomach, zawsze obejmując praktykę w zakładzie pracy. W uzasadnionych wypadkach, zgodnie z procedurą uznawania kwalifikacji zawodowych i doświadczenia zawodowego (validation des acquis professionnels), uczniowie mogą zostać zwolnieni z niektórych egzaminów, które normalnie zdaje się obowiązkowo.

Świadectwo maturalne, zarówno ogólne, techniczne, jak i zawodowe, uprawnia do podjęcia studiów w uczelni. Jednak, o ile ogólne i techniczne świadectwa maturalne stanowią z założenia kwalifikacje ukierunkowane na kontynuowanie nauki, zawodowe świadectwo maturalne ma przede wszystkim umożliwić podjęcie pracy zawodowej bezpośrednio po ukończeniu szkoły średniej.