Istnieją dwa główne rodzaje studiów: studia akademickie i zawodowe. W sektorze uczelni zawodowych prowadzi się studia w dziedzinach sztuk pięknych i muzyki (Sistema dell'Alta formazione artistica e musicale - Afam). Do systemu Afamnależą; akademie sztuk pięknych, państwowa akademia teatralna, uczelnie artystyczne, państwowa akademia tańca, konserwatoria.
Jedynie uniwersytety i instytucje Afammają prawo przyznawać tytuły i stopnie naukowe.
Szkolnictwo wyższe, na uniwersytetach i w instytucjach Afam,obejmuje trzy cykle: pierwszy 3-letni, drugi-2-letni i trzeci o różnej długości. Studia medyczne, weterynaria i stomatologia wciąż są zorganizowane jako jeden 5/6 -letni cykl.
Warunki wstępu
Kandydaci na studia muszą posiadać świadectwo ukończenia szkoły średniej II stopnia lub równorzędne kwalifikacje uzyskane za granicą. Wstęp na studia i liczba miejsc na kierunkach medycyna, chirurgia, stomatologia, weterynaria i architektura są regulowane centralnie. W przypadku innych kierunków uczelnie same ustalają procedury selekcji kandydatów.
Warunki wstępu na uczelnie zawodowe (system Afam) obejmują wymaganie dotyczące podstawowych umiejętności. Wymagane umiejętności i procedury oceny są różne, gdyż definiują je poszczególne uczelnie.
Uczelnie są autonomiczne w tworzeniu programów studiów, ustalaniu nazw kierunków, celów kształcenia, przyznawaniu liczby punktów zaliczeniowych, tworzeniu systemów oceniania. Na szczeblu krajowym definiuje się wspólne ogólne kryteria i cele dla różnych kierunków.
Uczelnie przyznają następujące stopnie: tytuł pierwszego stopnia (Laurea)uzyskiwany po 3 latach studiów (180 punktów), tytuł drugiego stopnia (Laurea Specialistica/Magistrale -LS/LM) po kolejnych 2 latach studiów (120 punktów) i tytuł trzeciego stopnia: doktorat akademicki (Dottorato di Ricerca,tu czas trwania różni się w zależności od kierunku studiów)
Kształcenie w dziedzinach sztuk pięknych i muzyki (system Afam) obejmuje również studia I i II stopnia, którym przyporządkowano obecnie punkty, kończą się uzyskaniem, odpowiednio, Diploma accademico di primo livello(min. 180 punktów) i Diploma accademico di secondo livello(min. 120 punktów).