Centrum badawcze w komputerze?
Pracujący w Instytucie Geofizyki PAN w Warszawie naukowcy wymyślili, żeby uruchomić wirtualne centra badawcze dla grup naukowych zajmujących się sejsmologią.
Centra mają powstać w ramach nowatorskiej ogólnoświatowej inicjatywy THAIS (od ang. Teamwork for Hazard Estimation for Induced Seismicity), której założenia opracowano w IGF PAN. Ma ułatwić współpracę uczonym pracującym w różnych punktach świata.
Główna idea THAIS polega na uruchomieniu od kilku do kilkunastu wirtualnych centrów badawczych zajmujących się sejsmologią wzbudzaną i wyzwalaną. Dzięki nowoczesnym technologiom komunikacyjnym zostaną w nich stworzone warunki umożliwiające naukowcom w różnych punktach świata efektywną współpracę w ramach jednej grupy roboczej.
„Nowa inicjatywa otrzymała formalne wsparcie European Plate Observing
System (EPOS), największego europejskiego projektu infrastrukturalnego w
dziedzinie nauk o ziemi” - poinformowali badacze.
Wzbudzane wstrząsy sejsmiczne – przypominają naukowcy z IGF PAN
- powstają całkowicie w sposób sztuczny, na skutek działalności ludzkiej.
Ten typ aktywności jest poważnym problemem np. w zagłębiach górniczych
południowej Polski.
Sejsmologia indukowana wyzwalanych trzęsień ziemi zajmuje się sytuacjami, w których działania człowieka prowadzą do wyzwolenia energii naprężeń wcześniej istniejących w skorupie ziemskiej.
Zdarzenia sejsmiczne, zarówno te o charakterze wzbudzonym i wyzwolonym, są
związane nie tylko z działalnością górniczą, ale także z eksploatacją
energii geotermalnej oraz ropy i gazu, eksploatacją sztucznych
zbiorników wodnych czy wydobyciem gazu łupkowego.
Nowe technologie oraz trudniej dostępne źródła energii i minerałów powodują, że liczba krajów, gdzie występują zjawiska tego typu, wciąż się powiększa – dodają badacze.
„Problem budzi zainteresowanie coraz większej liczby naukowców na świecie. Tak znaczne rozproszenie poważnie utrudnia efektywną współpracę naukową” – podkreślają naukowcy. Współczesna wymiana naukowa odbywa się głównie poprzez publikacje naukowe i spotkania na konferencjach.
„Problem w tym, że publikacji jest za dużo. Tak wiele, że w praktyce czyta się prace albo znajomych, albo tych, o których właśnie jest głośno - podkreśla prof. dr hab. Stanisław Lasocki z IGF PAN, jeden ze współtwórców inicjatywy THAIS. - Z kolei na konferencjach naukowiec ma zazwyczaj dziesięć minut na omówienie skomplikowanego, wysoce specjalistycznego zagadnienia. Efekt? Kilku specjalistów na sali wie, o czym była mowa, reszta ma szczęście, jeśli w ogóle załapie główną ideę. Trudno nie odnieść wrażenia, że w tej sytuacji głównym beneficjentem konferencji naukowych są linie lotnicze i hotelarze. Czy tak powinniśmy uprawiać naukę w XXI wieku?”.
Chcąc zwiększyć efektywność współpracy naukowej w skali świata, w Instytucie Geofizyki Polskiej Akademii Nauk zaproponowano w ramach inicjatywy THAIS utworzenie wirtualnych centrów badawczych.
„Geofizyk działający w grupie funkcjonującej w ramach THAIS skorzysta z wielu udogodnień. Będzie miał dostęp do wspólnego miejsca składowania przykładowych danych, co pozwoli jemu i pozostałym uczestnikom grupy badawczej pracować na tych samych plikach. Wyselekcjonowane punkty stałego zbierania danych z urządzeń pomiarowych zainstalowanych np. w kopalniach współpracujących z THAIS zapewnią dopływ najświeższych informacji o zdarzeniach geofizycznych. Inne rozwiązania technologiczne umożliwią składowanie i współdzielenie oprogramowania naukowego. Dopełnieniem całości będą wideo-konferencje, które ułatwią werbalne, szybkie komentowanie danych, wyników badań, publikacji i idei” – opisują przedstawiciele IGF PAN.Inicjatywa THAIS ma charakter otwarty i będzie obejmowała zainteresowane grupy geofizyków ze świata, zajmujące się badaniami w zakresie sejsmologii wzbudzanej i wyzwalanej. „THAIS jest przedsięwzięciem, którego realizacja zajmie lata. Obecnie projekt znajduje się we wstępnej fazie organizacji. Mimo to otrzymaliśmy już formalne zgłoszenia od kilkunastu grup badawczych działających w Polsce, Europie i na świecie” - podkreśla dr Orlecka-Sikora.
THAIS będzie realizowany wspólnymi siłami całego środowiska geofizycznego. Koordynatorami projektu są obecnie Instytut Geofizyki PAN oraz Instytut Geofizyki Uniwersytetu w Hamburgu.(PAP)
poleca:
