Mija rocznica pierwszej deportacji Polaków z Zamojszczyzny

Pierwotnie do obozu kobiecego trafili dwaj chłopcy w wieku 8 i 9 lat. Ich matki postanowiły zatrzymać ich przy sobie i przebrały za dziewczynki. Sprawa została ujawniona 17 grudnia. Chłopcy - Tadeusz Rycyk i Mieczysław Rycaj - zostali przeniesieni do obozu męskiego. Obaj zostali zgładzeni zastrzykami fenolu 21 stycznia 1943 roku.

Wysiedlenia Polaków z Zamojszczyzny trwały od listopada 1942 roku do marca 1943. Wywieziono około 40 tys. osób z prawie 120 wsi, z czego do KL Auschwitz trafiło 1300 osób. 80 proc. z nich zginęło. Akcję wstrzymano, gdyż komplikowała się sytuacja wojsk niemieckich na Wschodzie, a na Zamojszczyźnie narastał ruch oporu.

Tragedia Polaków z Zamojszczyzny wiązała się z niemieckimi planami germanizacji ziem wschodnich, które były traktowane jako niemiecka przestrzeń życiowa (Lebensraum). Hitlerowcy planowali w ciągu 20- 30 lat germanizację, wysiedlanie i eksterminację biologiczną około 50 milionów Słowian: głównie Polaków, Rosjan, Białorusinów i Ukraińców. Ziemie miały zostać skolonizowanie przez osadników niemieckich.

Germanizację postanowiono rozpocząć od tak zwanego dystryktu lubelskiego, w którego skład wchodziła Zamojszczyzna. Następnie Niemcy zamierzali kolonizować dalsze tereny polskie i stworzyć wzdłuż Bugu "germański wał ochronny", sięgający od krajów bałtyckich po Siedmiogród w Rumunii.

Większość zamieszkujących Zamojszczyznę Żydów została wcześniej wymordowana w ramach akcji "Reinhardt". Polacy mieli natomiast trafić do pracy przymusowej, a niezdatni do niej - do obozów koncentracyjnych. Do wysiedlenia przewidywano 140 tys. Polaków.