Badania archeologiczne ostatnich lat pokazały, że w pierwszej połowie III. tys. p.n.e. obok faraońskiego Egiptu i sumeryjskich miast południowej Mezopotamii jednym z najważniejszych, a dotychczas najsłabiej poznanych, centrów rozwoju cywilizacji miejskiej na Bliskim Wschodzie była północna część Mezopotamii.
Jasiewicz-Hall przypomina, że w początkach III. tys. p.n.e. na północy Mezopotamii dominowała kultura określana przez archeologów terminem "Niniwa 5", wyraźnie odmienna od kultury sumeryjskiej. I właśnie ruiny "niniwickiego" miasta sprzed czterech i pół tysiąca lat kryje położone w północno-wschodniej Syrii Tell Arbid - stanowisko archeologiczne badane obecnie przez misję wykopaliskową z Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. Bielińskiego. W ciągu ostatnich lat w ponad 14-hektarowym mieście odsłonięto rozległe fragmenty wyjątkowo dobrze zachowanych ulic, dzielnic mieszkalnych i spichlerzy. Interesującym odkryciem są ruiny dwóch "niniwickich" świątyń oraz fragmenty budowli, których funkcji nie da się jeszcze ostatecznie określić.
Pozostałości budynków - niekiedy z pełnym wyposażeniem, a także liczne drobne znaleziska, m.in. odciski pieczęci cylindrycznych - pozwalają na próbę rekonstrukcji warunków życia w ówczesnym mieście oraz poziomu rozwoju cywilizacyjnego jego mieszkańców.
"Nie wiadomo jeszcze kim byli twórcy kultury Niniwa 5, ale badania w Tell Arbid, gdzie pozostałości archeologiczne z tego okresu badane są bardzo intensywnie, dają szansę bliższego poznania tych tajemniczych sąsiadów Sumerów" - uważają specjaliści.
Tell Arbid należy obecnie do najważniejszych stanowisk archeologicznych, na których odsłaniane są zabytki i budowle z połowy III tys. p.n.e., kiedy miasto przeżywało okres prosperity. Prowadzone tu badania wydają się potwierdzać hipotezę, że w połowie III tys. p.n.e. było to jedno z najważniejszych centrów w północnej Mezopotamii.(PAP)