Ekologiczna gospodarka... oparta na węglu

"Sesja czystych technologii węglowych wytyczyła Polsce drogę na przyszłość. Wcześniejsze dyskusje były skoncentrowane na sprawach kryzysu i kwestiach bieżących - zastanawiano się, co zrobić, żeby kryzys przetrwać. Ta zaś była wymierzona w przyszłość. Polska ma bowiem olbrzymią szanse, by z powodu wyzwań pakietu energetyczno- klimatycznych UE, rozwinąć najnowocześniejsze gałęzie gospodarki" - powiedział dr Siemaszko, dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE (KPK).

"Niejako wymuszone wejście w nowe technologie może spowodować skok cywilizacyjny, gdyż wyzwania pojawiają się nie tylko ze strony technologii energetycznych, ale też materiałowych, chemicznych, czy nawet struktury finansowej i organizacyjnej. Stanowi to olbrzymią szansę dla naszych przedsiębiorstw. Warto to dostrzec, ponieważ jeśli rozwiniemy w Polsce czyste technologie węglowe, jeżeli dobrze nauczymy się je stosować na skalę komercyjną, to będziemy mogli sprzedawać tę wiedzę na całym świecie i staniemy się liderem w niszowych, ale bardzo ważnych dziedzinach" - tłumaczy dyrektor KPK.

Gościem specjalnym sesji był europoseł, prof. Jerzy Buzek, który od wielu lat na forum europejskim przeciwstawia się próbom eliminacji węgla z gospodarki i propaguje kompromis pomiędzy ochroną klimatu a rozwojem gospodarczym w postaci wprowadzenia czystych technologii węglowych.

Prof. Buzek zaznaczył, że połączenie energetyki z chemią to nie tylko obiecująca, ale jedna z kluczowych dróg rozwoju polskiej gospodarki. Jego zdaniem, zamiast spalania węgla, musimy rozwinąć jego zgazowanie. Na bazie otrzymanego gazu syntetycznego Polska może zbudować czystą energetykę, produkować syntetyczne paliwa, wodór i nawozy sztuczne. Jedną z takich technologii, o strategicznym dla Polski znaczeniu, jest też podziemne zgazowanie węgla.

Podczas sesji przedstawiono przygotowania Bełchatowa i Kędzierzyna do europejskiego konkursu demonstracji technologii CCS. Prezes PGE Bełchatów Krzysztof Domagała mówił o trwającej już inwestycji na bloku 858 MWe i o perspektywach wykorzystania pierwszej raty środków unijnych - 180 mln euro. Wiceprezes Zakładów Azotowych w Kędzierzynie Robert Duszewski podkreślał konieczność budowy rurociągu dla przesyłu CO2 do centralnej Polski i potrzebę szerokiej współpracy w tym zakresie firm na Górnym Śląsku.

Wśród gości panelu węglowego, zorganizowanego w ramach Kongresu, był ekspert z Wielkiej Brytanii - Michael Green, który podkreślał, że podziemne zgazowanie węgla przeżywa renesans, a oczy całej Europy skierowane są na Polskę. Przypominał, że technologia ta była tu rozwijana w latach 70., a doświadczenia polskich naukowców są bezcenne, dlatego to oni powinni kontynuować prace nad zgazowaniem, dając Polsce szanse na zdobycie pozycji lidera w skali całego kontynentu.

Z kolei przedstawiciel Europejskiej Platformy Technologicznej Elektrowni Bezemisyjnych (ZEP) Paul Frisvold tłumaczył, że o wymogach klimatycznych nie należy mówić jak o zagrożeniach, ale warto widzieć w nich olbrzymią szansę dla Polski. Ekspert jest przekonany, że za kilkanaście lat Polska będzie eksportować czystą energię - jej zasoby są bowiem olbrzymie, a węgiel można przerobić na dowolne paliwa gazowe i płynne.

"Podziemne zgazowanie węgla można dokonywać tylko w takich miejscach, gdzie jest to bezpieczne, gdzie złoża są przykryte grubą warstwą skał nieprzepuszczalnych. Prof. Józef Dubiński zauważył, że na Górnym Śląsku złoża węgla są już tak powiercone, że jedynie w obszarze południowym i zachodnim można się pokusić o podziemne zgazowanie. Można też zejść na duże głębokości, gdzie dotąd nie było eksploatacji. To jest także możliwe w płytszych złożach węgla brunatnego w zachodniej Polsce" - wylicza dr Siemaszko, mówiąc o wyzwaniach stojących przed Głównym Instytutem Górnictwa.

Podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej prof. Antoni Tajduś podpisał porozumienie w imieniu konsorcjum politechnik, uniwersytetów i instytutów badawczych z konsorcjum niemiecko-francusko-norweskim o tworzeniu Wspólnoty Wiedzy i Innowacji w zakresie zrównoważonej energii. Zgazowanie węgla lub produkcja syntetycznych paliw to niektóre z projektów, jakie będą rozwijane przez WWI.

Podczas sesji KPK rozmawiano również o geologicznym składowaniu dwutlenku węgla. Główny Geolog Kraju, dr Henryk Jacek Jezierski, stwierdził, że zaczęliśmy bardzo wcześnie przygotowania do rozwijania tej technologii. Polska ma już pierwsze doświadczenia, choć wciąż potrzeba badań, by wypracować skuteczne systemy monitoringu i kontroli.

"Trzeba zatłoczyć dwutlenek węgla i obserwować, jak się zachowuje pod ziemią. Systemy monitoringu są konieczne, żeby mieć pewność co do bezpieczeństwa składowania. Na takie działania przeznaczono ponad 30 milionów złotych wygospodarowane dla konsorcjum pod przewodnictwem Państwowego Instytutu Geologicznego. Są już konkretne propozycje dla Bełchatowa albo Kędzierzyna, gdzie dwutlenek węgla mógłby być bezpiecznie składowany na głębokości jednego czy dwóch kilometrów" - mówił dyrektor KPK, dodając, że w grę wchodzą tereny środkowej Polski, na północ od Częstochowy i okolice Łodzi.

ROLA POLSKICH PLATFORM I INICJATYW TECHNOLOGICZNYCH

W rozwijaniu tych, a także innych strategicznych programów badawczych, polskie platformy technologiczne otrzymały bardzo silne wsparcie zarówno ministerstwa nauki i szkolnictwa wyższego, jak i resortu gospodarki.

"Platformy zostały zaproszone, żeby przygotowywać strategiczne programy badawcze i składać je w obydwu ministerstwach. Instytucją, która idealnie pasuje do realizacji takich inicjatyw technologicznych jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Dyrektor NCBR prof. Bogusław Smólski i senator Janusz Rachoń, prezes rady NCBR, potwierdzili, że nowelizacja ustawy o Centrum zobowiązuje je do definiowania strategicznych pól badawczych i zaprosili platformy do przedkładania takich inicjatyw i projektów w przyszłych konkursach" - relacjonował dr Siemaszko.

Jego zdaniem, platformy zajmą ważne miejsce w programowaniu badań. Pojawiają się też nowe obszary tej aktywności, np. platforma czystych technologii węglowych będzie mogła współpracować z rządem w dziedzinie regulacji prawnych dotyczących CCS-u (wychwytywanie i składowanie CO2, ang. Carbon Capture and Storage) w Polsce, opracowując propozycje legislacyjne i dając politykom zaplecze eksperckie.

"Niekwestionowanym sukcesem polskich platform technologicznych jest ich wpływ na europejskie agendy badawcze. Mamy 27 platform, a około 20 jest silnie zakotwiczonych w platformach europejskich. Potrafimy wprowadzić na forum europejskie interesujące nas tematy badawcze" - stwierdził dyrektor KPK. (PAP)