90 lat od sprawdzenia teorii względności Einsteina przez astronomów

Zadaniem stojącym przed ekspedycją było sprawdzenie ogólnej teorii względności Einsteina. Przewiduje ona, że masa wpływa na światło poruszające się w jej pobliżu. Astronomowie zmierzyli położenie gwiazd w gromadzie Hiady, która była widoczna w czasie zaćmienia obok Słońca. Wynik pomiaru wskazał, że gwiazdy są przesunięte o 1,75 sekundy łuku w stosunku do ich faktycznych położeń na niebie. Było to pierwszą eksperymentalną weryfikacją ogólnej teorii względności Einsteina.

Zjawisko z którym mieli do czynienia naukowcy nazywamy soczewkowaniem grawitacyjnym i obecnie jest ono powszechnie wykorzystywane w astronomii jako jedna z metod obserwacji. W jego efekcie obserwujemy przesunięcie obrazu soczewkowatego przez masę obiektu (w rzeczywistości powstaje wiele obrazów obiektu tworząc tzw. pierścień Einsteina), a dodatkowo obraz może być jaśniejszy.

Soczewkowanie grawitacyjne pozwala na przykład na badania bardzo odległych galaktyk, soczewkowatych przez nieco bliższe galaktyki. W przypadku bliższych obiektów - gwiazd, mamy do czynienia z tzw. mikrosoczewkowaniem grawitacyjnym.

Liderem w projektach badawczych zajmujących się mikrosoczewkowaniem grawitacyjnym jest warszawski projekt OGLE. Tą metodą odkryto m.in. wiele planet pozasłonecznych. Z kolei najbliższe Słońcu zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego zaobserwowali astronomowie z Torunia.

W ramach globalnych obchodów Międzynarodowego Roku Astronomii 2009 na wyspie Principe odbędzie się specjalna ceremonia przypominająca o słynnej ekspedycji Eddingtona. Uroczystość będzie mieć miejsce dokładnie w 90-lecie historycznego zaćmienia w dniu 29 maja.

Specjalna witryna internetowa poświęcona wydarzeniu ma adres www.1919eclipse.org. (PAP)