Najjaśniejsza z najmłodszych galaktyk

Grupa astronomów związanych z projektem SDSS-II, kierowana przez Sahara Allama z Fermi National Accelerator Laboratory, dojrzała nowe zjawisko soczewkowania grawitacyjnego. Tym razem stosunkowo bliska galaktyka stanęła na tle światła obiektu bardzo odległego, którego światło - docierające do nas obecnie - zostało wysłane ponad 11 miliardów lat temu, czyli w momencie, gdy Wszechświat miał tylko trochę ponad 2 miliardy lat.

Grawitacja bliższej galaktyki tak silnie wpłynęła na bieg fotonów wysłanych przez odległy obiekt, że soczewkowany obraz tworzy na niebie cztery wyraźne i stosunkowo jasne łuki.

Tak ciekawy obiekt został odkryty dzięki programowi realizowanymi w ramach projektu SDSS-II, który polegał na poszukiwaniu bliskich par galaktyk. Zespół Allama przeanalizował aż 70 tysięcy obrazów zebranych przy pomocy 2,5-metrowego teleskopu w Apache Point Observatory w Nowym Meksyku. Ponieważ galaktyka została odkryta dokładnie o godzinie 8, astronomowie ochrzcili ją mianem "Łuk z godziny 8".

Po odkryciu tego obiektu, dodatkowe i dokładniejsze dane uzyskano jeszcze przy pomocy 3,5-metrowego teleskopu także znajdującego się w Apache Point Observatory. Uzyskane widma pozwoliły stwierdzić, że przesunięcie ku czerwieni soczewkowanej galaktyki wynosi 2,73, co przekłada się na dystans wynoszący 11,2 miliarda lat świetlnych.

Rachunki teoretyczne uwzględniające zmierzone odległości pokazują, że światło odległej galaktyki zostało w ramach soczewkowania wzmocnione aż dziesięciokrotnie. Połączenie tego faktu z gwałtownymi procesami tworzenia się nowych gwiazd zachodzącymi w samej galaktyce, spowodowało niespotykaną obserwowaną jasność tak dalekiego obiektu.

Najjaśniejszym dotychczas tak odległym obiektem była galaktyka MS 1512-cB58, której blask był aż trzykrotnie słabszy od światła "Łuku z godziny 8".(PAP)