Europa zbuduje 40-metrowy teleskop
Europa chce skonstruować gigantyczny teleskop o średnicy 42 metrów. To czterokrotnie więcej niż obecnie działająca na świecie generacja teleskopów o średnicach rzędu 10 metrów. Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) to jedna z największych instytucji astronomicznych na świecie.
ESO przyjęło właśnie projekt budowy wielkiego teleskopu European Extremely Large Telescope (E-ELT). Na ten cel przeznaczono 57 milionów euro, dzięki którym za trzy lata będzie można zacząć konstrukcję teleskopu.
Prace koncepcyjne rozpoczęły się pod koniec 2005 r., uczestniczyło w nich ponad 100 astronomów z całej Europy. Przy projektowaniu założeń wykorzystano poprzednie projekty: OverWhelmingly Large Telescope (OWL) oraz EURO-50.
Nie wybrano jeszcze lokalizacji teleskopu, decyzja ma zostać podjęta w roku 2008. Koszty budowy są szacowane na 800 milionów euro. "Pod koniec trzyletniego okresu będziemy wiedzieć dokładnie, jak wszystko powinno zostać zbudowane, włącznie z dokładnymi kosztami.
Potem mamy nadzieję rozpocząć konstrukcję i ukończyć ją do 2017 r., a następnie zainstalować instrumenty i zacząć używać teleskopu!" - wyjaśnia Catherine Cesarsky, dyrektor generalna ESO. Koncepcję teleskopu E-ELT przedstawiono dwa tygodnie temu podczas konferencji w Marsylii, w której uczestniczyło ponad 250 astronomów z krajów europejskich.
Główne zwierciadło teleskopu ma mieć 42 metry średnicy. Będzie składać się z 906 heksagonalnych elementów o średnicy 1,45 m każdy. Lustro wtórne będzie mieć rozmiar 6 m. W tak wielkim teleskopie niezbędne będzie zastosowanie optyki adaptywnej, aby wyeliminować zakłócenia wprowadzane przez atmosferę. Jej element ma stanowić trzecie lustro (o średnicy 4,2 m), które będzie kierować światło do systemu optyki adaptywnej, złożonego z dwóch luster: 2,5-metrowego, wspieranego przez 5000 elementów mogących zmieniać swój kształt tysiące razy w ciągu sekundy, oraz 2,7- metrowego, pozwalającego na końcowe korekcje w uzyskiwanym obrazie.
Polska nie jest członkiem ESO, na razie musi więc nam wystarczyć 10-procentowy udział w największym działającym obecnie na świecie teleskopie optycznym - Wielkim Teleskopie Południowoafrykańskim (SALT) o średnicy 11 metrów. Europejski E-ELT to nie jedyny projekt olbrzymiego teleskopu. O budowie podobnych myślą m.in. Stany Zjednoczone, Kanada, Japonia, Chiny.(PAP)
poleca:
