Dinozaur-dwupłatowiec sprzed 125 mln lat

Przodkowie współczesnych ptaków byli najprawdopodobniej małymi, opierzonymi dinozaurami, które prowadziły nadrzewny tryb życia. W drodze ewolucji pojawiły się u nich skrzydła, na których prześlizgiwały się pomiędzy drzewami.

Za jedne z najwcześniejszych dinozaurów, które szybowały właśnie w ten sposób, uważa się gatunek Microraptor gui. Te żyjące około 125 mln lat temu gady, ważące około kilograma, mierzyły mniej niż metr długości. Wiele ich skamieniałych szczątków znajdowano w Chinach. Naukowcy ustalili, że do przemieszczania się mikroraptor wykorzystywał dwie pary "skrzydeł" - cztery kończyny porośnięte długimi i niesymetrycznymi lotkami.

Wstępne badania skamieniałości pozwalały sądzić, że mikroraptor szybował, rozciągając w bok opierzone nogi i skrzydła. Z sylwetki miał przypominać ważkę. Kolejne badania, nad możliwościami stawów mikroraptora i kierunku wyrastania lotek, prowadzili Jack Templin i Sankar Chatterjee z Museum of Texas Tech University.

Paleobiolodzy każą zrezygnować z wcześniejszej teorii ślizgu mikroraptora. Ich zdaniem taki plan sylwetki w locie podobny do ważki nie dawałby gadowi szans na sprawny lot. Jednocześnie przeszkadzałby mu normalnie chodzić. Templin i Chatterjee postawili alternatywną hipotezę, sugerując, że tylne kończyny gada znajdowały się nie z boku, a pod tułowiem.

Kiedy w trakcie lotu rozkładał je, nadawały mu kształt przypominający dwupłatowiec. Długi, opierzony ogon stabilizował gada w trakcie lotu i pomagał mu utrzymać pułap. Komputerowa symulacja lotu, w której sprawdzano taki właśnie plan sylwetki gada, świadczy o tym, że w locie mikroraptor mógł prawdopodobnie unosić się w górę i w dół. Badacze oceniają, że taki styl lotu idealnie nadaje się do szybowania wśród drzew.

Nie jest pewne, czy "dwupłatową" fazę lotu mieli w swym repertuarze wszyscy przodkowie współczesnych ptaków, czy też taka taktyka pojawiała się w przyrodzie sporadycznie. Naukowcy sugerują, że większość skamieniałości wskazuje na ten drugi scenariusz. (PAP)