Polscy astronomowie odkryli gwiazdę nową typu WZ Sagittae

Rozbłysk nowej został zauważony przez algorytm do identyfikacji pojaśnień na niebie i uzyskał już potwierdzenie dzięki niezależnym obserwacjom. Astronomowie wiedzą już także jakiego typu jest nowo odkryty obiekt.

Rozbłysk nowej został zauważony przez detektor podczas obserwacji w drugiej dekadzie grudnia 2007 roku. Obiekt o rektascensji 11 12 18 i deklinacji -35 38 37 został określony jako nowa karłowata typu WZ Sagittae. Obecnie obserwacje follow-up gwiazdy prowadzą teleskopy PROMPT (Panchromatic Robotic Optical Monitoring and Polarimetry Telescopes). Nowe typu WZ Sagittae to układy podwójne, w których skład wchodzi biały karzeł i późna gwiazda ciągu głównego (chłodna i mało masywna).

Gaz odbierany gwieździe towarzyszącej przez białego karła i opadający na jego powierzchnię znajduje się tuż poniżej temperatury jonizacji. W wyniku jego zagęszczenia dochodzi do wzrostu temperatury, jonizacji gazu i istotnej zmiany warunków przepływu gazu przez dysk akrecyjny. Do rozbłysku nowej (inaczej wybuchu) dochodzi, gdy gaz uderza w powierzchnię białego karła. Zjawisko powtarza się cyklicznie, jednak z różną częstotliwością. Detektor-robot "Pi of the Sky" działa w Las Campanas Observatory w Chile od 2004 roku. Podczas conocnych obserwacji poszukuje on rozbłysków optycznych pochodzenia kosmicznego.

Obecnie trwają prace nad pełną wersją systemu, która ma umożliwić ciągłe obserwacje dużo większego wycinka nieba. Naukowcy oczekują, że po zakończeniu prac przynajmniej raz na kilka dni system będzie odkrywał nowe obiekty. "Liczymy, że system pomoże nam pogłębić wiedzę o procesach zachodzących w kosmosie i lepiej poznać ewolucję gwiazd i układów złożonych" - powiedział Marek Pawłowski, rzecznik prasowy Instytutu Problemów Jądrowych. Projekt "Pi of the Sky" powstał z inspiracji prof. Bogdana Paczyńskiego. W eksperymencie biorą udział wyłącznie polscy naukowcy i wykonawcy, a prace zostały sfinansowane przez Ministerstwo Nauki.

Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie internetowej http://grb.fuw.edu.pl. W realizacji projektu uczestniczy zespół naukowców i inżynierów z Instytutu Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana, Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Instytutu Systemów Elektronicznych Politechniki Warszawskiej, Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej, Centrum Fizyki Teoretycznej PAN i Centrum Badań Kosmicznych PAN. Obok dydaktyków i ekspertów w badaniach biorą udział również doktoranci i studenci. Kierownikami naukowymi programu są doc. dr hab. Lech Mankiewicz z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN i doc. dr hab. Grzegorz Wrochna z Instytutu Problemów Jądrowych.(PAP)