Jak zdobywano Mount Everest

Pierwszy zdobywca Mount Everestu, Sir Edmund Hillary, zmarł w piątek w wieku 88 lat. Najwyższy szczyt Ziemi (8848 m n.p.m.) góruje w Himalajach Wysokich, na granicy Nepalu i Tybetu. Odkryto go i po raz pierwszy zmierzono w 1852 r. Tworzy potężny masyw, podcięty z trzech stron lodowcami.

Miejscowa ludność uważa tę górę za siedzibę bogów. Tybetańczycy nazywają ją Czomolungma - Bogini Matka Śniegu. Za początek długiej historii podboju Mount Everestu przyjmuje się rok 1904, gdy sir Francis Younghusband otrzymał od Dalajlamy zgodę na pierwszą brytyjską wyprawę w Himalaje. Pierwsza zorganizowana wyprawa wyruszyła jednak dopiero w 1921 r. Uczestniczyli w niej m.in. kierownik Charles Kenneth Howard-Bury oraz George Leigh Mallory, badając potencjalne drogi wejścia na szczyt.

Zdobyli liczącą 6990 m n.p.m. górę Chang La. Zorganizowana rok później druga wyprawa brytyjska osiągnęła wysokość 8326 m n.p.m. Trzecia (w 1924 r.) dotarła najprawdopodobniej na wysokość około 8600 m. Uczestniczący w niej Mallory oraz Andrew Irvin zaginęli jednak w trakcie ataku na szczyt. Ekwipunek i zwłoki Mallory'ego odnalazł w 1999 r., nieopodal szczytu, amerykański himalaista Conrad Anker. Nie znaleziono jednak dowodów na potwierdzenie hipotezy, że dotarł on na szczyt, zostając jego pierwszym zdobywcą i że zginął dopiero podczas schodzenia.

Do 1952 r. odbyło się jeszcze dziesięć wypraw z udziałem Brytyjczyków, Kanadyjczyka, Amerykanina, Duńczyka i Szwajcarów. Na sam szczyt dotarła dopiero, prowadzona od strony Nepalu w 1953 r., brytyjska wyprawa kierowana przez Johna Hunta. 29 maja na szczycie Everestu stanęło jednak tylko dwóch jej uczestników - nowozelandczyk Edmund Hillary oraz Norgay Tenzing-Szerpa z Dardżylingu. Otworzyło to epokę wspinaczych sukcesów i rekordów, także polskich. W maju 1975 r. odbyły się np. pierwsze wejścia kobiece (Japonka Junko Tabei oraz Tybetanka Phantog). W 1978 r., jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie, na szczycie Everestu stanęła Wanda Rutkiewicz.

Dwa lata później pierwsze zimowe wejścia na szczyt Everestu zaliczyli Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki. Na szczyt weszli też wiosną Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka, wytyczając nową drogę południowym filarem. Do 2007 r. na Evereście stanęło jeszcze kilkunastu Polaków. W 2005 r. wylądował tam helikopter. W sumie w latach 1953-1969 na Everest dotarło 21 wspinaczy. W latach 70. było ich tam ponad osiemdziesięciu, w 80. - prawie dwustu, a w ostatniej dekadzie ubiegłego wieku - niemal tysiąc.

Od 1953 r. na Mount Everest weszło w sumie ponad tysiąc himalaistów, a prawie 200 zapłaciło za to życiem. Wejście utrudniają nie tylko niskie temperatury, silne wiatry i zamarznięty śnieg, grożący ześlizgnięciem, ale i brak tlenu (człowiek na szczycie może wdychać tylko jedną trzecią ilości tlenu, jaką dysponuje na dole). (PAP)