Gromada galaktyk gigantycznym akceleratorem

Położona w gwiazdozbiorze Wężownika gromada jest jednym z najjaśniejszych obiektów na niebie w zakresie promieniowania X. Energia tego promieniowania jest w przypadku tej gromady zbyt duża aby dało się ją wyjaśnić przez proces jego powstawania w gorącym ale spokojnym gazie międzygalaktycznym.

Wyniki przeprowadzonej przez zespół Dominique Eckerta z University of Geneva analizy danych dostarczonych przez Integrala wskazują na to, że odpowiedzialne za wysoką energię promieniowania rentgenowskiego w gromadzie Ophiuchus są gigantyczne fale uderzeniowe przemieszczające się w gazie, którego temperatura sięga 100 milionów Kelwinów. Zdaniem astrofizyka z Geneva Observatory Stephane Paltaniego gromada Ophiuchus w niedalekiej w kosmicznej skali czasu przeszłości zderzyła się z inną, mniejszą gromadą galaktyk co spowodowało wymieszanie gazu wchodzącego w skład obu gromad i powstanie wspomnianych fal uderzeniowych.

Jednym z efektów tych procesów był wzrost energii, a co za tym idzie również prędkości poruszających się chaotycznie elektronów. Istnieją dwie teorie wyjaśniające proces emisji zaobserwowanego przez obserwatorium Integral promieniowania X. Pierwsza zakłada, że uwięzione w polu magnetycznym gromady wysokoenergetyczne elektrony poruszają się wzdłuż linii tego pola emitując synchrotronowe promieniowanie rentgenowskie. W drugiej hipotezie elektrony oddziałując z mikrofalowym promieniowaniem tła tracą część energii, która jest emitowana w postaci promieniowania X.

O tym, która hipoteza jest prawdziwa mają zadecydować badania prowadzone z wykorzystaniem radioteleskopów oraz znajdującego się w Namibii systemu teleskopów High Energy Stereoscopic System (HESS). Kosmiczny akcelerator w Wężowniku ma moc 20 razy większą niż największy ziemski akcelerator cząstek - Wielki Zderzacz Hadronów (ang. Large Hadron Collider - LHC), który znajduje się w położonym na granicy francusko - szwajcarskiej Europejskim Laboratorium Fizyki Cząstek Elementarnych (CERN). Trzeba jednak pamiętać, że LHC, którego uruchomienie planowane jest na maj 2008 roku ma obwód około 27 km i średnicę 8 km podczas gdy średnica gromady Ophiuchus wynosi ponad dwa miliony lat świetlnych.(PAP)