Czarna dziura w Naszej Galaktyce była aktywna 300 lat temu
Zespół japońskich astronomów odkrył, że czarna dziura w centrum Drogi Mlecznej była bardzo aktywna 300 lat temu.
Do przeprowadzenia obserwacji wykorzystali kilka satelitów rentgenowskich: dwa japońskie Suzaku i ASCA, amerykańskie obserwatorium orbitalne Chandra i europejskie XMM-Newton. Obserwacje prowadzili od 1994 do 2005 r.
Czarna dziura w centrum Galaktyki nosi określenie Sagittarius A*
(albo w skrócie Sgr A*). Jej masę ocenia się na 4 miliony mas
Słońca. Nasz centralna czarna dziura jest jednak wyjątkowo mało
aktywna w stosunku do podobnych obiektów w innych galaktykach.
Odkrycie Japończyków może oznaczać, że nie zawsze była taka
spokojna, a po prostu przez ostatnie 300 lat jest na diecie.
Gdy gaz spada na czarną dziurę, nagrzewa się do wielu milionów
stopni i świeci w promieniowaniu rentgenowskim. Promieniowanie
dociera potem do kolejnych dalszych obszarów gazu i powoduje ich
świecenie.
Promieniowanie z rentgenowskich rozbłysków potrzebowało 300 lat
na dotarcie do wielkiego obłoku Sagittarius B2. Gdy to nastąpiło,
elektrony wybite zostały elektrony z orbit bliskich jądrom
pierwiastków. Spowodowało to zapełnianie luk atomami znajdującymi
się na dalszych orbitach i w efekcie świecenie gazu w
promieniowaniu X.
Obłok Sagittarius B2 ma 10 lat świetlnych średnicy i w ciągu 5
lat jego jasność znacząca się zmieniała. Obserwacje spektroskopowe
wyeliminowały możliwość, ze echo świetlne było spowodowane innymi
czynnikami, co pozwoliło na wysunięcie wniosków co do zachowania
czarnej dziury.
"Obserwując w jaki sposób zmieniała się jasność obłoku, możemy
określić zmiany w aktywności czarnej dziury 300 lat temu. Czarna
dziura była wtedy milion razy jaśniejsza. Musiała spowodować
niezwykle potężny rozbłysk" - powiedział Katsuji Koyama z
Uniwersytetu Kioto, członek zespołu badaczy.
Badania innej grupy stosującej technikę analizy echa świetlnego
wykazały, że czarna dziura zanotowała rozbłysk także 50 lat temu,
ale był on dziesięciokrotnie słabszy niż ten sprzed 300 lat. (PAP)
ostatnia zmiana: 2008-04-23
poleca:
