Sesja o historycznej właścicielce Białegostoku

Izabela z Poniatowskich Branicka, zwana też Elżbietą lub Elizą, urodzona ok. 1730 roku, była ostatnią, trzecią żoną hetmana Jana Klemensa Branickiego - właściciela Białegostoku. Po jego śmierci potajemnie wyszła za mąż za swojego przyjaciela - gen. Andrzeja Mokronowskiego. Małżeństwo utrzymywane było w tajemnicy ze względu na groźbę utraty zapisanych jej w testamencie dóbr białostockich. Zmarła 14 lutego 1808 roku.

W ocenie historyków, odegrała ona bardzo ważną rolę w rozwoju miasta. Zakładała pierwsze szkoły, fundowała świątynie, promowała zdrowie i była protektorką artystów, m.in. poety Franciszka Karpińskiego. W tym roku przypada 200. rocznica jej śmierci.

Podczas sesji prelegenci przypomnieli m.in. jak wyglądał Białystok na przełomie XVIII i XIX wieku, prezentowano portrety małżeństwa Branickich i postaci z otoczenia ich dworu, omawiano szczegóły życia towarzyskiego ówczesnych właścicieli miasta.

Siostra ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego, zabiegała u niego o przywileje dla swojego męża. Podkreślano, że mimo ogromnej różnicy wieku między Izabelą a jej mężem - 41 lat - razem prowadzili wspaniały dwór magnacki, którego ośrodkiem był Pałac Branickich, zwany Wersalem Północy.

Według opisu naocznego świadka uczestniczącego w jednym z przyjęć imieninowych Jana Klemensa, imprezę uświetniło swoją obecnością wielu zacnych gości, w tym minister Francji i poetka Elżbieta Drużbacka. Zorganizowano jarmark, oddano 24 salwy armatnie na cześć solenizanta, pokazano dworską komedię i tańczono do rana. Następnego dnia po obiedzie towarzystwo udało się na przejażdżkę po stawie statkiem w kształcie karety z wioślarzami przebranymi za weneckich gondolierów.

Dni Miasta Białegostoku, obchodzone w tym roku po raz trzynasty, potrwają do 29 czerwca. Zaplanowano kilkadziesiąt imprez: koncertów plenerowych, wystaw, przedstawień teatralnych.

Źródło: naukawpolsce.pap.pl