Biolodzy datują powstanie "Iliada" Homera

Zdaniem biologów-ewolucjonistów "Iliada" Homera, jedna z najważniejszych książek kultury europejskiej, powstała w VIII w. p.n.e.

Taka data wynika z zastosowania narzędzi statystycznych, stosowanych zazwyczaj w biologii, do obliczenia tempa ewolucji języka greckiego.

"Iliada" Homera, epos liczący 24 pieśni, opowiada o kilku tygodniach wojny trojańskiej, jaka toczyła się przez dziesięć lat pomiędzy Grekami a Trojanami.

Mimo że starożytni Grecy kultywowali legendę ślepego Homera, autora "Iliady" i "Odysei", dzisiejsi filolodzy są pewni, że "Odyseja" powstałą dużo później niż "Iliada" i że oba poematy nie mogą pochodzić od tego samego autora.

Co więcej, jest wielce wątpliwe, że Homer, nawet jeżeli istniał, był wyłącznym autorem choćby jednego z tych poematów. Dzisiaj uważa się, że powstawały one w ramach tradycji ustnej, dlatego to, co dotarło do naszych czasów, jest dziełem zbiorowym i ma wielu autorów i redaktorów.

Niemniej biolog ewolucyjny, profesor Mark Pagel z Reading University w Wielkiej Brytanii, pokusił się o wyznaczenie daty powstania "Iliady" za pomocą narzędzi statystycznych, biorąc pod uwagę język poematu i tempo ewolucji języka greckiego.

Zespół Pagela oparł się na zestawie 200 słów z "Iliady", które porównał z zestawem 200 słów z języka nowogreckiego. Punktem odniesienia był język hetycki, w sposób odległy spokrewniony z greką.

W wyniku obliczeń naukowcom wyszła data 762 r. p.n.e. jako przybliżony moment powstania "Iliady". Pagel zastrzega jednak, że ten statystyczny model jest całkowicie obojętny na historię. "Nie wie on, kim był Homer, ani nie zna greki" – dodaje.

Pagel przypomina, że ta data zgodna jest z grubsza z datowaniem tzw. kubka Nestora, glinianego naczynia, które znaleziono w grobowcu na włoskiej wyspie Ischia. Datowano go na 723 r. p.n.e. Znajduje się na nim późniejsza inskrypcja, która nawiązuje do postaci Nestora z "Iliady" i być może jest pierwszą aluzją literacką w piśmiennictwie europejskim.

Byłaby to jednak aluzja bardzo ironiczna. Napis głosi bowiem, że kubek ten należał do Nestora i całkiem dobrze nadaje się do picia. Tymczasem puchar Nestora opisany w "Iliadzie" jest wspaniałym naczyniem ze złota, a nie prostym glinianym kubkiem.

Artykuł z wynikami badań ukazał się na łamach pisma "BioEssays".(PAP)