Automatyczny detektor zbudowany przez polskich naukowców pracujących w zespole "Pi of thy Sky" zaobserwował gwiazdę wybuchową - nową klasyczną. Zjawisko wychwycił algorytm do identyfikacji nowych obiektów na niebie, a odkrycie zostało już potwierdzone przez niezależne obserwacje.
"Cieszymy się bardzo z odkrycia kolejnej nowej - potwierdza to skuteczność algorytmów, nad którymi pracuję w ramach Pi of the Sky" - powiedziała Katarzyna Małek z Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk, która w projekcie odpowiada za analizę danych uzyskanych przy poszukiwaniu gwiazd nowych.
Gwiazda wybuchowa - nowa klasyczna (ang. classical nova) to w rzeczywistości ciasny układ podwójny złożony z białego karła i gwiazdy ciągu głównego. Pojaśnienie takiego układu następuje podczas wybuchu, do którego dochodzi podczas eksplozji termojądrowej na powierzchni białego karła.
Wybuchy nowych klasycznych obserwowane są tylko raz - układy, w których wystąpiło kilka eksplozji należą do odrębnej klasy gwiazd typu nowa powrotna. W ciągu roku odkrywa się w Drodze Mlecznej od kilka do kilkunastu nowych klasycznych.
Detektor "Pi of the Sky" działa w Las Campanas Observatory w Chile od 2004 roku. Podczas conocnych obserwacji poszukuje on rozbłysków optycznych pochodzenia kosmicznego. W marcu br. zaobserwował najjaśniejszy z obserwowanych do tej pory rozbłysk kosmiczny GRB080319B. Obecnie trwają prace nad pełną wersja systemu, która ma umożliwić ciągłe obserwacje dużo większego wycinka nieba.
Projekt "Pi of the Sky" powstał z inspiracji prof. Bogdana Paczyńskiego. W eksperymencie biorą udział wyłącznie polscy naukowcy i wykonawcy, a prace zostały sfinansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie internetowej http://grb.fuw.edu.pl/pi
W realizacji projektu uczestniczy zespół naukowców i inżynierów z Instytutu Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana, Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Instytutu Systemów Elektronicznych Politechniki Warszawskiej, Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej, Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Centrum Badań Kosmicznych PAN i Akademii Pedagogicznej w Krakowie.
Obok dydaktyków i ekspertów w badaniach biorą udział również doktoranci i studenci. Kierownikami naukowymi programu są doc. dr hab. Lech Mankiewicz z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, doc. dr hab. Grzegorz Wrochna z Instytutu Problemów Jądrowych i prof. Aleksander Filip Żarnecki z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.(PAP)