Teleskop obserwuje supernowe

Jedną z metod określania odległości w kosmosie są obserwacje supernowych. Należą one do tak zwanych świec standardowych. Jasności wszystkich supernowych podczas wybuchu są mniej więcej podobne. Zatem porównując zaobserwowaną jasność z teoretyczną jasnością, jaką powinna mieć supernowa, można wyznaczyć odległość do niej (im słabsza supernowa, tym dalej powinna się znajdować).

Najnowsze wyniki badań nad tempem ekspansji Wszechświata są oparte na 24 najdalszych znanych supernowych, z których większość zaobserwowano przez ostatnie dwa lata. A

lbert Einstein był przekonany o statycznym Wszechświecie. Aby jego równania opisywały kosmos, który nie kurczy, ani nie poszerza się, musiał w nich wprowadzić człon nazwany stałą kosmologiczną, który równoważył grawitację. Gdy odkryto rozszerzanie się Wszechświata, Einstein nazwał stałą kosmologiczną swoją największą pomyłką. Ostatnio coraz więcej astrofizyków i kosmologów uważa, że stała kosmologiczna jednak istnieje.

Stała kosmologiczna jest związana z tajemniczą ciemną energią, której oddziaływanie grawitacyjne ma charakter odpychający (przeciwny normalnej grawitacji). "Mimo, że ciemna energia odpowiada za 70 procent energii Wszechświata, to wiemy o niej bardzo niewiele. Zatem każda kolejna wskazówka jest bardzo cenna" - powiedzieli Adam Riess ze Space Telescope Science Institute oraz Johns Hopkins z Uniwersytetu w Baltimore.

W roku 1998 Riess i członkowie zespołu High-z Supernova Team oraz Supernova Cosmology Project wykorzystali największe teleskopy do zbadania tempa przyspieszania ekspansji Wszechświata. W tym celu obserwowali właśnie odległe supernowe.

"Po odjęciu grawitacji pochodzącej od znanej materii, otrzymujemy ciemną energię, próbującą rozpychać Wszechświat" - powiedział Lou Strolger, astronom z zespołu Teleskopu Hubble'a.

Przez kolejne lata astrofizycy starali się poznać własności ciemnej energii: siłę oddziaływania oraz okres czasu w którym istnieje. Najnowsze obserwacje z Teleskopu Hubble'a pokazują, że ciemna energia istniała już 9 miliardów lat temu. To dużo wcześniej zanim Wszechświat zaczął przyspieszać tempo swojej ekspansji.

Dotychczasowe obserwacje odległych supernowych pokazują, że wczesny Wszechświat był zdominowany przez materię, której grawitacja spowalniała tempo jego rozszerzania się. Przyspieszanie ekspansji rozpoczęło się 5 lub 6 miliardów lat temu. Naukowcy sądzą, że właśnie w tym okresie odpychanie pochodzące od ciemnej energii przeważyło nad przyciąganiem grawitacyjnym od normalnej materii. (PAP)