Psałterz z bagna w laboratorium

Średniowieczny rękopis łacińskiego psałterza, odnaleziony przypadkowo w irlandzkim torfowisku zeszłego lata, został już przeniesiony do laboratoriów Muzeum Narodowego Irlandii. Odnaleziona księga porównywana jest do słynnego manuskryptu znanego pod nazwą Book of Kells, który pochodzi z VIII i IX w.

Księga wykonana z arkuszy cienkiej cielęcej skóry nadal znajduje się w środowisku zbliżonym do tego, w którym przetrwała ostatnie 1200 lat.

"Wciąż jest w takim stanie, w jakim została odnaleziona - całkowicie nasączona wodą z torfowiska, która jest czynnikiem sterylizującym. Pracujemy nad nią tylko w specjalnie chłodzonym pomieszczeniu o temperaturze 14 stopni Celsjusza" - powiedział Rolly Read, dyrektor działu konserwacji Muzeum Narodowego w Dublinie.

Ponieważ księga została już przeniesiona do laboratorium irlandzcy archeolodzy ujawnili miejsce jej odnalezienia. Było to torfowisko Faddan More Bog w południowoirlandzkim hrabstwie Tipperary. Jeszcze w zeszłym roku, w trakcie prac na stanowisku, odnaleziono również fragmenty skórzanej torby, w której prawdopodobnie znajdowała się księga.

Stąd archeolodzy podejrzewają, że rękopis został specjalnie schowany w torfowisku. Być może dokonał tego jeden z zakonników uciekający z klasztoru w trakcie najazdu Wikingów. W VIII w. Irlandia była wielokrotnie najeżdżana przez wikińskich rabusiów, wiele klasztorów i ich zbiorów padło ich łupem.

Odtwarzając rozmieszczenie wczesnośredniowiecznych klasztorów na terenie współczesnego hrabstwa Tipperary badacze doszli do wniosku, że psałterz może pochodzić z najbliższego z nich - z Birr, które jest oddalone o 7 km od Faddan More Bog. Niezwykły stan zachowania skórzana księga zawdzięcza między innymi specyficznej roślinności porastającej torfowiska. Torfowce, rośliny z podklasy mchów, wytwarzają związki o działaniu podobnym do antybiotyków, które nie dopuszczają do rozwoju bakterii - największego zagrożenia dla pozostałości organicznych.

Ważnym czynnikiem była również niska zawartość tlenu, charakterystyczna cecha gleb torfowych. Mimo wysiłków konserwatorów z Muzeum Narodowego Irlandii, Trinity College w Dublinie oraz współpracy z międzynarodową grupą specjalistów prace nad konserwacją psałterza potrwają prawdopodobnie jeszcze kilka najbliższych lat. (PAP)