Najdalsze gromady kuliste

Gromada kulista NGC 6397 to gęste skupisko starych gwiazd, których liczba sięga kilkuset tysięcy. Obiekt jest odległy od nas o 8500 lat świetlnych, co czyni ją jednym z najbliższych ciał tego typu. Jason Kalirai z University of California w Santa Cruz oraz Harvey Richer of the University of British Columbia badali NGC 6397 przy pomocy bardzo głębokich obrazów uzyskanych przy pomocy Teleskopu Kosmicznego Hubble'a (HST). Ich celem było dokładne poznanie wieku, metaliczności i pochodzenia gwiazd gromady.

Najciekawsze jednak odkrycie udało się uzyskać niejako przypadkiem. Długie czasy ekspozycji zastosowane po to aby sięgnąć do jak najsłabszych gwiazd, spowodowały że astronomowie sięgnęli znacznie dalej niż owe 8500 lat świetlnych.

Na wykonanych obrazach Kalirai i Richer zauważyli bardzo słabe (aż 10 milionów razy słabsze od jasnych olbrzymów należących do gromady) obiekty o nietypowych własnościach. Znajdowały się one obok słabej i odległej galaktyki eliptycznej, na której tle świecą gwiazdy NGC 6397.

Astronomowie wywnioskowali, że są to gromady kuliste należące do owej słabej galaktyki, czyli niejako obiekty bliźniacze do leżącej w Drodze Mlecznej NGC 6397. Widma galaktyki eliptycznej uzyskane przy pomocy Gemini Multi- Object Spectrograph umieszczonym w ognisku 8-metrowego Gemini South Telescope, znajdującego się na Cerro Pachon w Chile pozwoliły zmierzyć poczerwienienie tej galaktyki, a przez to wyznaczyć odległość do niej i jej gromad kulistych. Odległość ta wyniosła ponad 1 miliard lat świetlnych, co czyni zaobserwowane gromady kuliste najdalszymi z dotychczas obserwowanych.

Na obrazach z HST udało się okryć aż 100 gromad kulistych, a wiadomo, że ze względu na dużą odległość widzimy tylko te najjaśniejsze. W rzeczywistości może być ich więc jeszcze więcej. Dla porównania liczba gromad kulistych w naszej Galaktyce sięga 200. Gromady kuliste to bardzo ciekawe obiekty, bo astronomowie wierzą, że powstały one niespełna 1 miliard lat po Wielkim Wybuchu. Poznanie wieku ich gwiazd pozwala w dość dokładny sposób wyznaczyć wiek Wszechświata (PAP).