Wyznaczono masę Eris

Eris odkryto dwa lata temu, otrzymała wtedy oznaczenie 2003 UB313 (gdyż pierwsze zdjęcia pochodziły z roku 2003). Okazało się, że może być większa od Plutona i stała się jedną z przyczyn zabrania Plutonowi statusu planety, o czym zdecydowali astronomowie w ubiegłym roku.

Prasa określała obiekt nazwą Xena, ale Międzynarodowa Unia Astronomiczna, do której należy prawo nazywania obiektów w kosmosie, wybrała ostatecznie nazwę Eris, mitologicznej bogini niezgody i sporów. Eris otrzymała też numer na liście planetoid: 136199. Eris należy do kategorii ciał określanych jako "planety karłowate", które są na tyle duże, aby mieć kształt zbliżony do kulistego, ale zbyt małe, aby zdominować rejon swojej orbity wokół Słońca.

Samą Eris odkrył zespół kierowany przez Michaela Browna z Kalifornijskiego Instytutu Technologii (CALTECH) ze Stanów Zjednoczonych. Potem ci sami naukowcy znaleźli księżyc Eris, nazwany Dysnomią. Obecność księżyca pozwoliła na wyznaczenie masy "karłowatej planety". W tym celu wykonano obserwacje Eris i Dysnomii w Keck Observatory w ciągu czterech nocy (20, 21, 30 i 31 sierpnia 2006 r.) oraz za pomocą Teleskopu Kosmicznego Hubble'a (3 grudnia 2005 r. i 30 sierpnia 2006 r.).

Naukowcy dysponowali zatem pomiarami pozycji Dysnomii względem Eris w ciągu 6 nocy oraz dodatkową pozycją z dnia odkrycia satelity (10 września 2005 r.). Znając z obserwacji okres obiegu Dysnomii oraz jej odległość od Eris można na podstawie praw Keplera obliczyć masę układu. Tak wyznaczona masa wynosi 1,27 masy Plutona. Satelita jest dużo mniejszy od Eris, zatem jego wkład do całkowitej masy można pominąć.

Do tej pory wiedziano że Eris jest największą spośród znanych "planet karłowatych" (średnica 2400 km). Teraz wiadomo, że ma również największą z nich masę. (PAP)